Rozliczanie rządu

Zwycięstwo w obu izbach Kongresu daje demokratom możliwość rozliczenia rządu z decyzji godzących w Konstytucję Stanów Zjednoczonych. Pilnym obserwatorem nadużyć, uzasadnianych bezpieczeństwem państwa, był członek izbowego Komitetu Sprawiedliwości, demokrata z Michigan kongr.

John Conyers, który wkrótce zostanie przewodniczącym tego panelu. Chociaż organizowane przez niego dyskusje były regularnie przerywane, chociaż zamykano drzwi do sal na Kapitolu i zmuszano demokratów do prowadzenia rozmów w piwnicy, Conyers robił swoje. W wyniku tych obserwacji ujawnił i udokumentował cały szereg kłamstw Białego Domu, na podstawie których doprowadzono do wojny w Iraku. Conyers przedstawił również dowody innych nadużyć, jak torturowanie, podsłuchiwanie bez zezwolenia sądu i naruszanie praw obywatelskich. Wszystko to umieścił w liczącym 350 stron raporcie pod tytułem "Constitution in Crisis".

Raport przypomina m.in. o  mało nagłośnionym przez amerykańską prasę  sprawozdaniu angielskiego wysłannika dla premiera W. Brytanii Toniego Blaira, tzw. Downing Street Minutes. Dokument ten stwierdzał, że administracja Busha manipulowała informacjami o broni masowego rażenia po to, by usprawiedliwić wcześniej podjętą decyzję o napaści na Irak.

Conyers zwraca uwagę, że administracja Busha nie dopuszczała do żadnych zewnętrznych interwencji odnośnie jej polityki irackiej. "Nie tylko 122 członków Kongresu nie dostało żadnej odpowiedzi na pytania dotyczące Downing Street Minutes, lecz Izba Reprezentantów ani Senat nigdy nie angażowały się w poważne dyskusje o faktach związanych z programem szpiegowania NSA w kraju".

Sytuacja ta może się zmienić po objęciu przez Conyersa Komitetu Sprawiedliwości a przez kongr. Henry’ego Waxmana (demokrata z Kalifornii) Komitetu Reform Rządowych.

Uzupełnieniem dochodzeń Conyersa w sprawie przedwojennych manipulacji informacjami wywiadu było dochodzenie Waxmana odnośnie faworyzowania przez administrację kompanii Halliburton, na czele której stał przed objęciem urzędu wiceprezydenta Dick Cheney.

Otrzymując bezprzetargowe kontrakty praktycznie na wszystko, od odbudowy Iraku przez dostawę żywności dla amerykańskich żołnierzy, po reperacje rządowych budynków zniszczonych przez huragan Katrina i budowę więzień na terenie USA, kompania ta zapewniła sobie olbrzymie dochody. W rezultacie wartość akcji Cheney’ego z tej kompanii wzrosła ponad 3,000% i wynosi obecnie $8 milionów.

"Jest rzeczą nieprawdopodobną, żeby wiceprezydent czerpał korzyści z kompanii, której rząd przekazuje miliardy dolarów", oburza się demokrata z New Jersey sen. Frank Lautenberg.

Komitet Waxmana nosi się z zamiarem rewizji dokumentów ze spotkań grupy zadaniowej do opracowania polityki energetycznej w pierwszych miesiącach prezydentury Busha. Choć na polecenie federalnego sędziego administracja musiała wydać te dokumenty, to znaczną ich część wymazano. Niektóre strony były całkowicie puste lub zawierały zaledwie kilka słów. Mimo to, jest całkiem jasne, że lobbyści przemysłu energetycznego odegrali kluczową rolę w opracowaniu strategii energetycznej tej administracji.

Choć uwagę skupiono głównie na "doradztwie" kompanii naftowych w tym zakresie, to odpowiedzi wymaga również pytanie, czy kompanie te wpłynęły na decyzję o inwazji na Irak.

W 2004 roku reporterka Jane Mayer ujawniła dokument Rady Bezpieczeństwa Narodowego (National Security Council) z datą 3 lutego 2001 roku. Rada zalecała współpracę z grupą zadaniową Cheney’ego wyjaśniając, że grupa ta bada dwie niezwiązane z politykę energetyczną dziedziny: politykę wobec państw przestępczych i akcje związane z przejęciem nowych i istniejących złóż ropy naftowej i gazu. Dokument ten sugeruje, że administracja Busha już w pierwszych dniach urzędowania łączyła obalenie Saddama z zabezpieczeniem rezerw ropy dla Stanów Zjednoczonych. Innymi słowy, grupa Cheney’ego wprowadzała militarny komponent do polityki energetycznej. Dokument potwierdza zarzuty wysunięte przez pierwszego sekretarza skarbu w administracji Busha Paula O’Neilla, który ujawnił plany ataku na Irak i kontrolowania bogatych zasobów ropy w tym państwie.

W książce The Price of Loyalty Ron Suskind wspomina o pierwszym spotkaniu NSC w Białym Domu już w pierwszych dniach prezydentury Busha. O’Neill twierdził, że już wtedy mówiono o ataku na Irak. Na spotkanie przygotowano mapę z podziałem pól naftowych w okresie powojennym. O’Neill nie miał wątpliwości, że od początku przygotowywano inwazję na Irak. Szukano tylko pretekstu. Paul O’Neill został zmuszony do odejścia z administracji w grudniu 2002 roku.

Niejako potwierdzeniem tego, że Bush był zdecydowany na wojnę było całkowite odrzucenie głosów ekspertów, którzy przewidzieli dokładnie to, czego dziś jesteśmy świadkami.

Przeciw wojnie wypowiadał się między innymi Brent Scowcroft, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego za prezydentury pierwszego Busha, który ostrzegł, że atak na Irak może rozpętać wojnę na całym Bliskim Wschodzie. Generał Anthony Zinni, swego czasu specjalny wysłannik George’a W. Busha na Bliski Wschód, ostrzegał, że w przyszłości "przeklniemy dzień, w którym dokonaliśmy inwazji". Nawet Wielka Brytania miała duże zastrzeżenia, chociaż publicznie rząd Blaira popierał wezwania Busha do "rozbrojenia" Iraku. Prywatnie obawiano się, że wojna jest źle zaplanowana, nielegalna i może przynieść katastrofalne skutki.

Dochodzenia Johna Conyersa i Henry’ego Waxmana mogą doprowadzić do połączenia w jedną całość grupy zadaniowej Cheney’ego, kompanii naftowych, Halliburtona, manipulacji informacjami wywiadu i brak planu na okres powojenny.

Rezultat dochodzeń może być szokiem dla wielu Amerykanów, szczególnie tych, którzy bezkrytycznie wierzyli administracji.

Tymczasem rosną wezwania do rozpoczęcia procedury impeachmentu. Nie są to żądania wysuwane wyłącznie przez demokratów. Radca prawny Richarda Nixona, John W. Dean, już od dłuższego czasu argumentuje, że Bush i Cheney naruszyli prawo w daleko większym stopniu niż jego były szef. Równocześnie powstaje coraz więcej grup obywatelskich domagających się postawienia prezydenta i wiceprezydenta w stan oskarżenia. (eg)