Redakcja
Medycyna w pigułce
Krztusiec (koklusz), po angielsku whooping cough. Ostra choroba zakaźna układu oddechowego, charakteryzująca się nawracającymi napadami kaszlu i przedłużającą się dusznością. Wywoływana przez bakterie Gram ujemne o nazwie BORDETELLA PERTUSSIS. Choroba pojawiła się w ostatnich tygodniach w Illinois, powodując olbrzymią liczbę zachorowań wśród dorosłych i dzieci.
Na krztusiec możemy zachorować w każdym wieku. Choroba ta szczególnie niebezpieczna jest u niemowląt (bardzo ciężki przebieg i grożne powikłania).
W ciągu ostatnich lat na świecie, według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia ) odnotowuje się rocznie 40 milionów zachorowań na krztusiec, z czego 400 tysięcy przypadów kończy się zgonem. Krztusiec należy do grupy 10 chorób zakaźnych najczęściej powodujących zgony niemowląt do 12 miesiąca życia.
Do zakażenia się krztuścem dochodzi przez bezpośredni kontakt z chorym na krztusiec lub drogą kropelkową. Chory kaszląc lub kichając przekazuje do środowiska bakterie, w ten właśnie sposób mogą one być wdychane przez zdrową osobę. Po "ulokowaniu" się w organiźmie bakterie rozmnażają się i wytwarzają toksyny, które zaburzają pracę dróg oddechowych. Gromadzi się tam śluz, który właśnie wywołuje ataki kaszlu.
Krztusiec rozpoczyna się bezobjawowym okresem wylęgania, który utrzymuje się przez około 2 tygodni.
Typowy krztusiec przebiega w trzech charakterystycznych fazach:
• Pierwsza z nich nazywana jest FAZĄ KATARALNĄ, która przejawia się nieżytem górnych dróg oddechowych: katarem, suchym kaszlem. Dodatkowo może występować zapalenie spojówek i stany podgorączkowe. Te objawy utrzymują się od 1 do 2 tygodni.
• Następnie mamy do czynienia z fazą NAPADOWEGO KASZLU. Kaszel stopniowo nasila się. Chory zanosi się kaszlem, wykrztusza śluz, a nawet wymiotuje. Napady kaszlu występują najczęściej w nocy. Jest to najdłuższa faza choroby, może trwać nawet do 10 tygodni.
• Końcowa faza krztuśca to FAZA ZDROWIENIA – REKONWALESCENCJI. Wtedy to systematycznie poprawia się stan chorego, zmniejsza się częstość i nasilenie kaszlu. Trwa ona zwykle 2 tygodnie. W tym czasie organizm nadal ma predyspozycje do reagowania kaszlem na różne bodźce.
Krztusiec jest chorobą długą i może trwać od 1.5 do 2.5 miesięcy. Krztusiec może być przyczyną zapalenia płuc i zapalenia ucha środkowego. U osób starszych choroba może wywołać wewnątrzczaszkowe krwawienie i w efekcie doprowadzić do śmierci. U małych dzieci dochodzi do groźnych powikłań krztuśca: przepukliny pępkowej, zapalenia oskrzeli, płuc, ucha środkowego, zaburzeń neurologicznych, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, utraty słuch i wzroku. Najgroźniejszym powikłaniem jest krztuścowe uszkodzenie mózgu, prowadzące do opóżnienia lub zahamowania rozwoju psychoruchowego.
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania krztuścowi jest szczepienie. U niemowląt i dzieci powszechnie stosuje się szczepionki skojarzone, chroniące jednocześnie przed 3 chorobami: błonnicą, tężcem i krztuścem (DTP). Jednakże po około 6-12 latach od zaszczepienia lub zachorowania, odporność organizmu zanika. Dlatego przypominające dawki szczepionki są niezbędne w celu zmniejszenia zachorowalności na krztusiec.
JAK LECZYĆ?
Leczenie krztuśca polega na antybiotykoterapii połączonej z leczeniem objawowym, łagodzącym kaszel, zmniejszającym wymioty. Leczeniem krztuśca musi kierować lekarz i im wcześniej jest ono rozpoczęte, tym lepsze uzyskuje się wyniki. Dlatego jeżeli dostrzegasz objawy tej choroby, koniecznie należy skontaktować się z lekarzem. Dorośli chorujący na krztusiec muszą unikać kontaktu z dziećmi, jak również pamiętać, iż mogą aktywnie zarażać swoje otoczenie lub współpracowników.
***
Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.
