W okresie przedwielkanocnym, kiedy chrześcijanie oczekują zmartwychwstania Zbawcy i podążają myślami za męką Jezusa, w całym chrześcijańskim świecie odbywają się misteria pasyjne. Najbardziej znane widowiska w Polsce to te, oparte na folklorze, w Kalwarii Zebrzydowskiej. Znamienne dla kultury średniowiecznej, powstałe na gruncie dramatu liturgicznego i rozwijające się obok niego od XII wieku, widowiska teatralne grywane były po kościołach, ale i na placach miejskich. Scenariusze pisali zarówno znani pisarze (W. Potocki, K. Tetmajer, K.H. Rostworowski) jak i anonimowi twórcy. Na deskach teatru Kazimierz Dejmek ożywił staropolskie misterium Mikołaja z Wilkowiecka Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim.
Od kilku lat na naszym „podwórku” możemy przeżywać przypomnienie historii z Nowego Testamentu dzięki Grupie Teatralnej Proscenium, prowadzonej profesjonalnie przez Bogdana Łańko. Grupa zapalonych amatorów, miłośników teatru powstała przy Misji Miłosierdzia Bożego w Lombard właśnie po to, aby przedstawić misterium męki Pańskiej. Stało się to w 2005 roku i od tego czasu Grupa dała szereg bardzo udanych przedstawień. Ale zaczęło się od misterium. W tym roku, 9 marca, na scenie Addison Trail High School obejrzałam Pasję. Reżyser Bogdan Łańko oparł swoją wizję tego misterium na filmie Mela Gibsona o tym samym tytule. Widowisko poprzez ustawienie scen i płynne ich przestawianie zachowało wartość ujęć filmowych. Wprowadzono również postać Szatana, zagraną znakomicie – ekspresyjnie i złowieszczo – przez Annę Kobieracką-Lewandowską. Pytany dlaczego wzbogacił spektakl o tę postać, Bogdan wyjaśnił, że w naszym obecnym życiu odczuwamy coraz mocniej obecność zła, że Szatan nie tylko kusił Chrystusa, ale równie mocno kusi nas wszystkich i często dajemy się zwieść tym pokusom.
Scenariusz Krzysztofa Kralki obok opowiedzenia historii zawiera rozbudowane monologi Szatana, który naśmiewa się z miłości Jezusa do ludzi i próbuje go przekonać, aby zaprzestał, bo nie warto, gdyż człowiek nigdy nie doceni tego uczucia. Dialogi misterium na ogół są oparte na nowotestamentowych słowach Jezusa, wzbogacone o przypuszczalne wypowiedzi innych postaci widowiska. Autorowi znakomicie pomogli członkowie zespołu teatralnego, którzy dzięki bardzo naturalnemu podawania tekstu uczynili misterium przeżyciem codziennym, bliskim. Znakomita scenografia (Katarzyna Szcześniewski), kostiumy (Halina Bućko), efekty świetlne (Andrzej Witaszek) wspomogły koncepcję reżysera, by spektakl uczynić wizualnym filmowo.
Odkąd Grupa Teatralna Proscenium wystawia misteria, te same osoby obsadzane są w tych samych rolach. Jezusa gra Marek Czyszczoń, Piotra – Piotr Jan Włodarczyk, Jana – Krzysztof Tylka, Judasza – Zbigniew Socha, Kajfasza – Władysław Mucek, a Piłata – Robert Kulik. Są to najważniejsze postacie dramatu. Widz oglądający co roku to widowisko może zaobserwować, jak aktorzy wrastają w role, jakie postępy poczyniają, jak dorastają do perfekcjonizmu. Dotyczy to również reszty Grupy. W tym roku na scenie pojawiło się 33 wykonawców, którzy przeżywali od nowa i przybliżali widzowi „sens i wymowę męki i zmartwychwstania Jezusa” (cytat z programu spektaklu). Tegoroczne misterium jego twórcy zadedykowali papieżowi Janowi Pawłowi II, którego rocznica śmierci wkrótce.
Bardzo to piękne widowisko i potrzebne. Wprowadza w ten specyficzny nastrój Wielkiego Postu, nastrój pokuty i oczekiwania na zbawienie, refleksji nad własnym życiem, jego sensem i jego końcem. No i nad nadzieją zmartwychwstania. Pogratulujmy zatem Grupie Proscenium i życzmy dalszego rozwoju na drodze artystycznej, a reżyserowi Łańko pozazdrośćmy, że ma do czynienia z utalentowanymi i bardzo oddanymi sztuce amatorami.
Redakcja
