(Korespondencja w;asna z Jamestown) Pierwszego października w historycznej osadzie Jamestown na terenie stanu Virginia odbyły się centralne uroczystości 400-lecia obecności Polaków w Ameryce. Cztery wieki temu, rok po założeniu przez Anglików osady w Jamestown, kapitan John Smith przywiózł na amerykański ląd grupę polskich rzemieślników, aby ratowali zdziesiątkowaną chorobami kolonię, której mieszkańcy nie bardzo sobie radzili w nowej rzeczywistości, jaka zastała ich po wylądowaniu na nowym lądzie. W tej grupie polskich rzemieślników byli: Michał Łowicki, Zbigniew Stefański, Jan Bogdan, Jan Mata i Stanisław Sadowski.
To dzięki ich umiejętnościom: kowalstwa, kopania studni, produkcji szkła i mazi do uszczelniania statków, udało się zapewnić głodującej i dziesiątkowanej chorobami załodze osady przetrwanie. Polacy byli pierwszymi osadnikami w Ameryce, którzy siedem lat później zorganizowali pierwszy skuteczny strajk natury gospodarczej i politycznej w obronie swoich interesów.
Przedwczorajsze obchody były głównym punktem kończących się dzisiaj obrad Rady Dyrektorów Kongresu Polonii Amerykańskiej. Na celebrację rocznicy przybyła kilkuosobowa delegacja władz Rzeczpospolitej Polskiej. Gośćmi Kongresu na czele z prezesem Franciszkiem Spulą byli między innymi: reprezentująca prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, minister Ewa Juńczyk-Ziomecka, zastępca szefa MSZ, wiceminister Jan Borkowski z małżonką Anną, ambasador RP w Stanach Zjednoczonych Robert Kupiecki, dyrektor Departamentu ds. Ameryki Maciej Pisarski oraz dyrektor Departamentu Konsularnego i Polonii Wojciech Tyciński. Delegacji towarzyszyli: konsul generalny z Nowego Jorku Krzysztof W. Kasprzyk, konsulowie Ambasady RP w Waszyngtonie Mariusz Brymora i Piotr Erenfeicht.
W godzinach popołudniowych delegacja władz RP wraz z członkami Rady Dyrektorów KPA, liczną grupą członków Związku Narodowego Polskiego i Polonii z Virginii wzięli udział w uroczystości złożenia wieńców przy płycie upamiętniającej przybycie w 1608 roku pierwszych Polaków do Ameryki. Zgromadzonych w historycznym miejscu przedstawicieli władz RP i amerykańskiej Polonii powitała prowadząca ceremonię, wiceprzewodnicząca Komitetu Obchodów – Deborah M. Majka. Po inwokacji wygłoszonej przez ks. Carla Urbana i odśpiewaniu hymnów narodowych Polski i Stanów Zjednoczonych w imieniu Kongresu przemówienie wygłosił prezes KPA Franciszek Spula, który dziękując wszystkim za przybycie i udział w obchodach podkreślił epokowy charakter tego wydarzenia. (Tekst przemówienia prezesa drukujemy obok). Finałowym akcentem wystąpienia było złożenie przez członków władz krajowych KPA wieńca z biało-czerwonych goździków.
Znaczenie wydarzenia sprzed 400 lat w historii Stanów Zjednoczonych i Polonii podkreślali w swoich wystąpieniach goście z Polski – minister Ewa Jończyk-Ziomecka i wiceminister Jan Borkowski. Polscy rzemieślnicy byli prekursorami amerykańskiej Polonii i tak jak ich następcy, którzy na przestrzeni wieków przybywali do tego kraju, mają swoje miejsce w historii i wkład w budowę amerykańskiego społeczeństwa. Po swoich wystąpieniach ministrowie wraz z panem ambasadorem złożyli wieniec. Kolejne wieńce składali przedstawiciele Polish Yachting Association of North America oraz Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej. O dziele polskich osadników i współczesnych realiach mówiła także wydawca „Nowego Dziennika” Malina Stadnik. Na zakończenie uroczystości gospodarze wręczyli gościom z Polski okolicznościowe złote i srebrne znaczki upamiętniające 400–lecie obchodów. Słowo duszpasterskie na zakończenie ceremonii wygłosił ks. kanonik Joseph Sredzienski Uroczystość złożenia wieńców poprzedziło zwiedzanie historycznego centrum. Uczestnicy mieli okazję obejrzeć i zapoznać się z historią Jamestown.
Warunkami w jakich 400 lat temu żyli osadnicy i miejscowi Indianie. Na terenie osady, w miejscu starego fortu kapitana Johna Smitha, trwają prace wykopaliskowe. Obejrzeć można odsłonięte fragmenty pieców sprzed 400 lat do produkcji szkła. Zobaczyć, oparty na historycznym przekazie, pokaz procesu wytopu szkła. W ośrodku Jamestown Settlement odtworzone zostały stylizowane obiekty tamtej epoki, na terenie których przewodnicy prezentują, jak wyglądało życie i funkcjonowanie osady 400 lat temu. Przy nabrzeżu zacumowane są repliki żaglowców, którymi Anglicy przypłynęli do Jamestown. Polonijnym akcentem obchodów było przypłynięcie jachtu „Fazisi” z kapitanem Izydorem Ryzakiem i członkami PYA na pokładzie. Jednostka rzuciła kotwicę nieopodal zabytkowej osady. Tekst i zdjęcia: Andrzej Baraniak/NEWSRP
Redakcja
