(Korespondencja specjalna z Nowego Jorku) „Całe swoje życie poświęciłeś innym w ich walce o ich prawa do godnego i bezpiecznego życia, bez względu na ich pochodzenie czy wyznawaną religię. Twoje postępowanie jest najlepszą nauką dla innych co znaczy być CZŁOWIEKIEM oraz przezwyciężać w nim mrok i noc („Le Nuit”)” – tak uzasadniała swoją decyzję z 2004 roku o przyznaniu Elie Wieselowi Kapituła Wyróżnienia „Serce dla Serc” w dziedzinie służby ludziom. W 2007 roku Kapituła Nagrody Orła Jana Karskiego honorowała go za dawaną światu lekcję, jak rozpoznawać absolutne zło Holocaustu, dla której to zbrodni tę właśnie nazwę zaproponował. To nagrody polskie. W 1986 roku otrzymał w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla. 30 września br., w dniu żydowskiego Nowego Roku, obchodził swoje 80 urodziny. Elie Wiesel. Wielu nazywa go emfatycznie Apostołem Pamięci Holocaustu.
Przyszedł na świat w 1928 roku w węgierskim (dziś rumuńskim) Sigeth w rodzinie Żydów chasydzkich, w której dominującą postacią był dziadek – rabin i talmudysta, w dzieciństwie otrzymał wykształcenie w szkole rabinackiej. W 1944 roku wraz z rodziną został deportowany do Auschwitz. Sam przeżył, ale stracił rodziców i młodszą siostrę. Zawsze powtarza, że „nikt, kto odwiedzi były obóz zagłady Auschwitz, nie będzie już tym samym człowiekiem”. Po wojnie osiadł we Francji, gdzie za sprawą swego mentora Fran§oisa Mauriaca poświęcił się pisarstwu. Na Sorbonie ukończył literaturę i filozofię. W 1948 roku dla francuskiej gazety „L'Arche”opisywał powstawanie Izraela. Od 1952 roku był paryskim korespondentem ukazującej się izraelskiej gazety „Jedioth Acharonot”. Od 1956 roku był korespondentem tej gazety w ONZ w Nowym Jorku. W tymże roku ukazała się jego 800-stronicowa książka pt. "Un di Velt Hot Geshvign" ("A świat pozostał milczący"), napisana w języku jidysz.
Dwa lata później autobiograficzna powieść „Le Nuit” ("Noc"), pasjonujący dialog z samym sobą o sensie ofiary Holocaustu na przykładzie własnych doświadczeń oświęcimskich. Stała się bestsellerem światowym. W 1963 roku przyjął obywatelstwo USA, na stałe związując się z Nowym Jorkiem. W 1969 r. poślubił Marion Ester Rose, która podobnie jak on przeżyła niemieckie obozy koncentracyjne. Została tłumaczką książek Wiesela na język angielski. Ukazało się ich niemal 50. Najgłośniejsze pośród nich to niewątpliwie: „Tajemnica Golema”, „Żebrak z Jerozolimy” czy dwa tomy swoich pamiętników: „Wszystkie rzeki płyną do morza” oraz „...a morze nigdy nie jest pełne”. Jak sam kiedyś powiedział, pisze po to, by dać świadectwo i usprawiedliwić to, że przeżył. Opisując cierpienia niewinnych ofiar Holokaustu dowodzi unikalności charakteru tej zbrodni, planowo i „technologicznie” wymierzonej w cały bez wyjątku naród. Uważa za obrazoburstwo wykorzystywanie zaproponowanego przez siebie pojęcia Holocaust dla opisu cierpień innych grup etnicznych i społecznych. Otwarcie krytykuje przywódców koalicji antyhitlerowskiej, którzy mogli powstrzymać zbrodnię Holocaustu, zdecydowanie reagując przeciwko Niemcom, a tego nie uczynili. Za obłudne uznaje tłumaczenie przywódców zachodnich, iż o skali zbrodni „nie wiedzieli”. Jako koronny dowód bezczynności świata wobec zbrodni podaje misję bohaterskiego polskiego emisariusza Jana Karskiego, który od 1942 roku raportował najważniejszym osobistościom koalicji antyhitlerowskiej o dokonującym się planowym mordowaniu całego narodu żydowskiego. To Wiesel, na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, wydobył z cienia Jana Karskiego i na nowo upublicznił jego bohaterska misję wojenną.
Od 1978 roku jest profesorem studiów judaistycznych na Uniwersytecie w Bostonie. Był inicjatorem budowy United States Holocaust Memorial Museum, a w latach 1979-1986 był pierwszym przewodniczącym założonej przez byłego prezydenta USA Jimmy'ego Cartera – Narodowej Rady Pamięci Holocaustu (US Memorial Holocaust Council). Posiada najwyższe odznaczenia izraelskie, amerykańskie i większości krajów zachodnioeuropejskich. W 1990 roku otrzymał Krzyż Wielki Legii Honorowej (praktycznie nie przyznawany cudzoziemcom). W 2005 roku przyznano mu „Dignitas Humana Award”. 27 stycznia 2000 roku, w Dniu Pamięci Auschwitz, Elie Wiesel przemawiał w niemieckim Bundestagu. Przed dwoma laty zaproponowano mu kandydowanie na prezydenta Izraela, ale zdecydowanie odmówił, uważając, że nie ma do tego tytułu prawa nie mieszkając tam na stałe. W tym roku z aszokował świat proponując, aby spotkanie przywódców grupy najbardziej rozwiniętych państwś świata G-8 odbyć na terenie... byłego obozu KL Auschwitz.
Powszechnie znana w świecie jest Elie Wiesel Foundation for Humanity prowadząca liczne programy humanitarne i edukacyjne oraz będąca medium wyrażania opinii przez jej założyciela. Wśród aktualnych palących obszarów zaangażowania fundacji znajduje się sytuacja w Korei Północnej, Darfurze i Tybecie. Krytykuje ona cynizm świata nazbyt pobłażliwego i indyferentnego wobec reżimów, przede wszystkim, koreańskiego i chińskiego.
Elie Wiesel posiada doktoraty honoris causa wszystkich najważniejszy uczelni światowych. Wiosną br. obdarował go takim tytułem Uniwersytet Gdański. Wręczenie ma nastąpić jeszcze w tym roku.
Lista recenzentów doktoratu jest imponująca: bp.prof. Tadeusz Pieronek z Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, prof. Madeleine Albright z waszyngtońskiego jezuickiego Georgetown University i przedwcześnie zmarły prof. Bronisław Geremek z Polskiej Akademii Nauk.
Z okazji 80-lecia, zbiegającego się z żydowskim Nowym Rokiem, Elie Wiesel otrzymał życzenia i gratulacje od przywódców i wybitnych postaci życia publicznego z całego świata, pośród których wymienić trzeba przywódców Stanów Zjednoczonych, kraju zamieszkania i identyfikacji, Izraela, jego ojczyzny, i Francji, kraju identyfikacji językowej i kulturowej. Z Polski m.in. od prezydentów Lecha Wałęsy, Aleksandra Kwaśniewskiego, bp.prof. Tadeusza Pieronka i ostatniego dowódcy powstania w getcie warszawskim dr. Marka Edelmana. O wszystkich z nich może mówić, jak o swoich przyjaciołach. Z wzajemnością.
Redakcja
