Redakcja
Medycyna w pigułce
Często pacjenci pytają mnie o chondroitynę i glucosaminę w leczeniu chorób stawów i o moje zdanie na temat ich skuteczności. Twierdzą, że słyszeli, iż spożywanie tych preparatów regeneruje chrząski stawów oraz pomaga walczyć z artretyzmem. No cóż, od ponad 20 lat toczy się debata na temat używania suplementów w leczeniu chorób stawów. Choroba stawów nazywana potocznie reumatyzmem/artretyzmem a w terminologii medycznej osteoarthritis – polega na zużywaniu się chrząstki pokrywającej powierzchnie stawów. Chrząstka jest gładka, pozwala na zmniejszenie tarcia między kośćmi stawów oraz jej elastyczność chroni stawy przed nadmiernym zużywaniem i urazami.
Artretyzm/osteoarthritis jest chorobą, na którą będą chorować wcześniej czy później wszyscy ludzie. Po prostu z czasem warstwa ochronna chrząski ulega powolnemu, postępującemu zniszczeniu/zużyciu objawiającemu się bólami stawów, ich puchnięciem oraz zmianami deformacyjnymi.
Chodroityna i glucosamina jest składnikiem chrząstek wyścielających powierzchnie stawowe. Proces naprawy i regeneracji chrząski jest normalnym zjawiskiem podczas pracy stawów i wymaga odpowiednich składników – budulca, aby ten proces toczył się bez zaburzeń. Niestety z wiekiem oraz pod wpływem powtarzających się urazów dochodzi do zaburzenia procesu regeneracji i zaczyna się postępująca zwyrodnieniowa choroba stawów. W normalnym procesie odnowy komórki chrząstek produkują/wytwarzają glucosaminę z glukozy i aminokwasów. Z glukozaminy powstają glycosaminoglycany używane do produkcji oraz naprawy chrząstek. Najliczniejszym glycosaminoglycanem jest chondroityna nadająca chrząstce jej wytrzymałość. Spożywanie doustne glucosaminy i chondroityny ma niejako dostarczać budulca do wytwarzania nowej chrząski i przyspieszać regenerowanie uszkodzonych powierzchni stawowych.
Miliony ludzi na świecie bierze te suplementy w celu złagodzenia bólów stawowych oraz w nadziei, że pomogą one regenerować chrząski stawów, zmniejszyć puchnięcie stawów oraz poprawić ich funkcjonowanie. Prawda jest taka, że te produkty nie mają żadnego działania, które byłoby potwierdzone przeprowadzonymi naukowymi badaniami. Te badania, które stwierdzają skuteczność preparatów zawierających glucosaminę i chondroitynę, zostały przeprowadzone w sposób niewłaściwy i nie mają żadnej naukowej wartości. Należy zdać sobie sprawę z faktu, iż nasz organizm sam syntetyzuje/wytwarza te produkty. Nasz organizm jest w stanie wchłaniać chondroitynę i glucosaminę, ale tylko około 20% spożywanej dawki. Używana w badaniach chondroityna i glucosamina była znakowana radioaktywnie i wykazano ich obecność w płynach stawowych, ale nie wykazano ich absorbcji przez chrząstki stawowe.
Często brak efektów leczenia glucosaminą prowadzi do nadmiernego jej spożywania, co może prowadzić do uszkodzenia trzustki, bólów brzucha, bólów żołądka, zaparć, wysypek lub biegunki. Wszystko, co zjadamy, podlega procesowi trawienia, który zaczyna się w jamie ustnej, potem w żołądku, dwunastnicy oraz jelicie cienkim. Ślina, soki żołądkowe, żółć, soki trzustki oraz enzymy wydzielane przez jelita pomagają rozkładać wszystko, co jemy, i większość produktów nie wchłania się w takiej postaci, w jakiej jest spożywana. Białka rozkładane są na aminokwasy, tłuszcze na kwasy tłuszczowe i glycerol, węglowodany na cukry proste i tak dalej. Coraz częściej spotyka się preparaty, w których oprócz chondroityny i glucosaminy jest elastyna, chrząstka rekina i inne cudowne środki. Chrząstkę rekina i elastynę czeka ta sama droga przez przewód pokarmowy i ten sam smutny los – rozkład na czynniki pierwsze.
Niestety smutna prawda jest taka – problem artretyczny to zaburzenie regeneracji chrząstek chroniących powierzchnie stawowe i niezależnie od ilości spożywanych pokarmów nie jesteśmy w stanie pobudzić tego procesu.
Brak odpowiedniej informacji powoduje, że ludzie kupują suplementy, które są pozbawione reklamowanych właściwości i praktycznie nic nie dają. Jeżeli jednak ktoś bierze te produkty i twierdzi, że mu pomagają, to nie ma nic w tym złego, aby je dalej brać. Wiara też jest przecież dobrym lekarstwem.
W 2006 r. American National Institute of Health sponsorował 6-miesięczne (i w tamtym czasie największe naukowe) badanie działania glucosaminy i chondroityny, które wykazało brak ich skuteczności. Zrobiona w 2009 roku naukowa analiza wszystkich dostępnych badań naukowych na temat tych środków wykazała brak dowodów na ich skuteczność. W 2010 roku British Medical Journal również napisał, że nic nie wskazuje na to, aby te produkty miały jakiś wpływ na choroby stawów.
Zanim zaczniesz zażywać jakiekolwiek suplementy, zasięgnij porady lekarskiej.
***
Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.
