Łukasz Dudka
Łukasz Dudka: Parada 3 Maja to już nie tylko sama parada. To już chyba ponad tydzień wydarzeń i świętowania Konstytucji 3 Maja i polskości w Chicago.
Łucja Mirowska-Kopeć: Mamy tak naprawdę już cały „tydzień konstytucyjny”, a nawet więcej, bo przez 8-9 dni odbywają się różnego rodzaju uroczystości i wydarzenia związane z paradą i Świętem Konstytucji 3 Maja. A więc oprócz udziału w paradzie, w tygodniu konstytucyjnym każdy może znaleźć coś dla siebie.
Pod jakim hasłem przejdzie tegoroczna parada?
– Hasło tegorocznej parady to: Tysiąclecie Królestwa Polskiego. W tym roku obchodzimy tysiąclecie chrztu Bolesława Chrobrego, pierwszego króla polskiego. Chcemy, żeby to hasło było mottem dla każdej grupy marszowej, żeby dekorować i ubrać się stosownie do tego hasła. Nie chodzi tylko o Bolesława Chrobrego, ale o wszystkie wydarzenia, które miały miejsce w ciągu tysiąclecia naszego państwa.
Kto będzie wielkim marszałkiem parady w tym roku?
– Wielkim marszałkiem parady będzie profesor Jim Mazurkiewicz z Teksasu. Jest on Polakiem w piątym pokoleniu. Przepięknie mówi po polsku, co zawsze robi na nas największe wrażenie. Był kandydatem na ambasadora USA w Polsce, więc jest to nietuzinkowa postać.
W tym roku mamy również honorowego marszałka.
– Ten tytuł z ogromną radością przyjął Jego Ekscelencja ksiądz biskup Artur Ważny z diecezji sosnowieckiej. Pochodzi z Ropczyc, a jak wiadomo, nasze korzenie sięgają bardzo głęboko do Ropczyc. Biskup Ważny jest związany ze sprawami polonijnymi, więc cieszymy się z jego wyboru. Biskup ma być w Chicago od 24 kwietnia. Będzie brał udział w wielu okołoparadowych wydarzeniach, spotykał się z Polonią i odwiedzał kościoły. Zapraszamy na te spotkania. Chcielibyśmy, żeby jak najwięcej osób poznało biskupa, bo jest wyjątkowym człowiekiem.
Tytuł Friend of Polonia otrzymała znana w kręgach polonijnych polityk.
– Przyjacielem Polonii została w tym roku Susana Mendoza (rewident stanowa – red.). Nie jest ona polskiego pochodzenia, ale ma duże koneksje. Jej mąż jest Polakiem, wychowują swoje dziecko w duchu polskości, mieszkają w Portage Park na północnym zachodzie Chicago. Pani Mendoza bywa na wielu polonijnych imprezach i wszyscy ją znają.
Jak zrodził się pomysł wyboru Friend of Polonia?
– Friend of Polonia wybieramy już od prawie dekady. Nie mamy tak naprawdę żadnego przedstawicielstwa we władzach i dlatego musimy mieć „friends”. Szukamy tych przyjaciół na różnych szczeblach władzy państwowej – miejskich, powiatowych i stanowych. Chcielibyśmy kiedyś znaleźć również federalnych przyjaciół. Musi to być osoba, która nie ma polskich korzeni. Chcemy podkreślić, że są ludzie, którzy nie są Polakami, ale są bardzo związani z naszą grupą etniczną, szanują nas, pomagają nam. Wyjątkowym przykładem Friend of Polonia jest sędzia Evans, który odkąd otrzymał ten tytuł, jako jedyny przychodzi co roku na trybunę i zostaje do samego końca parady. Jesteśmy mu za to ogromnie wdzięczni.
Wyjątkowym gościem na paradzie będzie w tym roku Orkiestra Reprezentacyjna Wojsk Obrony Terytorialnej.
– Po raz pierwszy orkiestra z Polski przyjeżdża specjalnie na chicagowską paradę. Latem poznaliśmy dowództwo Orkiestry Reprezentacyjnej Wojsk Obrony Terytorialnej, które wyraziło zainteresowanie i chęć przybycia na paradę. Bardzo się z tego cieszymy, bo to jest zawsze dodatkowa atrakcja. Orkiestra będzie obecna na bankiecie, na podniesieniu flagi, pod Pomnikiem Tadeusza Kościuszki, na mszy świętej w Lemont. Będzie wiele okazji, żeby spotkać się z żołnierzami. Zawsze jest przyjemnie zobaczyć polskiego żołnierza, na dodatek zawodowego muzyka najwyższej klasy. Orkiestrę prowadzi pułkownik Łukasz Baranowski. Wcześniej, przy okazji wrześniowych obchodów pod Pomnikiem Katyńskim, gościliśmy już Orkiestrę Honorową Reprezentacyjną Wojska Polskiego.
Jakie delegacje z Polski będą obecne na paradzie?
– To już chyba tradycja naszej parady, że gościmy dużo osób z Polski. Tradycyjnie będzie obszerna delegacja z Podkarpacia. Będą przedstawiciele Prezydenta Miasta Rzeszowa, a także przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego i Sejmiku Podkarpackiego. Od niedawna nawiązaliśmy bliższą współpracę z Urzędem Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego, a więc będzie wicemarszałek województwa dolnośląskiego. Specjalnym gościem będzie przedstawiciel lotniska we Wrocławiu. W tej chwili jest ono w trakcie rozbudowy i stara się o nawiązanie współpracy z liniami lotniczymi, aby móc latać z Chicago do Wrocławia. Oczywiście bardzo popieram ten pomysł, bo jestem z Wrocławia. Będzie też wiele osób z Warszawy, przedstawiciele Sejmu i Senatu. Bardziej szczegółową listę podamy bliżej parady.
Słyszałem, że w tym roku będą food trucki. Czy to oznacza, że będzie można coś zjeść, czekając na paradę?
– W tej chwili jest to pewne na 90 proc. Mamy zgłoszone dwa food trucki i dwa stoiska z polskimi gadżetami. To w dużej części zasługa Kevina Barszcza z Biura Burmistrza i działającej przy tym biurze rady doradczej ds. Polonii. Jako ciekawostkę dodam, że będziemy mieć stoisko gości z Teksasu, którzy przylecą razem z wielkim marszałkiem. Na pewno będą reklamować Teksas, ponieważ nasz marszałek jest związany z ośrodkiem Panna Maria – pierwszą polonijną osadą w Stanach Zjednoczonych.
Komunikat Komitetu Parady Konstytucji 3 Maja
• Instagram: @polishparadechicago
• Facebook: https://www.facebook.com/polishparadechicago
Kalendarz organizacyjny Parady 2025 roku oraz wydarzeń towarzyszących:
– 27 kwietnia, godzinie 12.30 pm – msza święta i program historyczny w Bazylice św. Jacka (3635 West George Str. w Chicago) z okazji 1000-lecia Królestwa Polskiego. Po mszy program „Millenium Korony Polskiej” – Bractwo Kurkowe, Paderewski Symphony Orchestra, Teatr Scena Polonia, Kongres Teatru Polskiego oraz Chicago Chopin Society.
– 27 kwietnia, godz. 4 pm – koncert LIRY „Polish & Proud” w kościele św. Ferdynanda przy 3115 N Mason Ave. w Chicago
– 2 maja, godz. 10 am – Uroczystość złożenia wieńców pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki, 720 E Solidarity Dr. w Chicago. Organizator: Polish National Alliance
– 2 maja, godz. 12 pm – Ceremonia Podniesienia Polskiej Flagi, Daley Plaza; kontakt: Iwona Wolska; 773-992-0857, info@polishparade.org
– 2 maja, godz. 6 pm – May 3. Parade Banquet, Allegra Banquets, organizator: Polish American Police Association
– 3 maja, godz. 8.00 am – Pre-Parade Brunch – Hilton Chicago; organizator: Chicago Society PNA
– 3 maja, godz. 11.30 am – Parada Konstytucji 3 Maja, Chicago; Balbo/Columbus Drive; kontakt: Iwona Wolska; 773-992-0857 lub info@polishparade.org
– 3 maja, godz. 2 pm – Wielki Koncert Konstytucyjny, Chopin Garden/Grand Park, Michigan Ave. i 11.St. w Chicago. Kontakt: Voytek Putz (708) 374-9565, organizator: Chicago Chopin Foundation, chopingarden.com
– 3 maja, godz. 6.30 pm – Bankiet Konstytucyjny; Związek Klubów Polskich w USA; 5835 W. Diversey Ave, Chicago, IL 60639; Ewa Rumiński, tel. 773-742-1477 lub 3maj@usa.com
– 4 maja, godz. 11.30 am – w kościele św. Cyryla i Metodego w Lemont (608 Sobieski St, Lemont, IL 60439) zostanie odprawiona msza święta w intencji Polski. Organizator: Polish National Alliance.
Monica Lebensztejn, rzecznik prasowy
May 3rd Constitution Parade Committee, 5835 W. Diversey Ave, Chicago, IL 60639, info@polishparade.org,
773-992-0857 oraz www.polishparade.org
Czy ciągle są potrzebni wolontariusze do pomocy?
– Bardzo. W tym roku parada znowu będzie duża. Mamy zgłoszonych ponad 120 jednostek marszowych. Bardzo nas to cieszy. To największe światowe wydarzenie polonijne, gdzie możemy jako grupa etniczna pokazać swoją kulturę. Największą zazdrość innych parad budzi fakt, że w polskiej paradzie uczestniczy tak dużo dzieci i młodzieży. Jednak żeby parada przebiegła bezpiecznie i sprawnie, potrzebujemy ludzi do pomocy. Tradycyjnie mamy kilkanaście osób, które od lat z nami współpracują. Zachęcamy także nowe osoby od 18 roku życia. Zapraszamy wszystkich tych, którzy mają zdrowe, silne nogi i chęć pomocy przy tym wydarzeniu. Wszystkie informacje znajdują się na naszej stronie internetowej polishparade.org, ale także na naszym Facebooku.
Kto nie maszeruje w paradzie, może zająć miejsce wzdłuż parady.
– Zapraszamy do tego, aby stanąć wzdłuż trasy parady, witać paradowiczów, żeby było nas jak najwięcej w tym dniu w centrum miasta, żeby nasza grupa etniczna była bardzo widoczna. Proponujemy przynieść chorągiewki albo ubrać się na biało-czerwono, albo mieć jakieś elementy związane z polskością. Będziemy rozmawiać z restauracjami, które są w pobliżu – może zechciałyby wystawić nasze flagi, może oferować polskie danie lub drinki. Na razie nie farbujemy rzeki na biało-czerwono, ale nie mówię, że nie będziemy tego robić w przyszłości.
Kiedy zaczyna się ten przepełniony wydarzeniami tydzień konstytucyjny?
– Zaczynamy już w niedzielę, 27 kwietnia od dwóch wydarzeń. O 12.30 pm będzie uroczysta msza święta z okazji 1000-lecia Królestwa Polskiego w Bazylice Świętego Jacka. Po mszy odbędzie się krótki program historyczny słowno-muzyczny przygotowany na tę okoliczność. O 4 po południu w kościele św. Ferdynanda już po raz trzeci Lira Ensemble przygotował program artystyczny związany z wydarzeniami trzeciomajowymi i historią państwa polskiego. Ten program nosi przepiękny tytuł Polish and Proud. Pani Lucyna Migała bardzo dba o to, żeby był to koncert na najwyższym poziomie. Zapraszamy bardzo serdecznie dzieci, młodzież i starszych.
2 maja, przypadający w tym roku w piątek, to nasze święto: Dzień Polonii i Polaków za Granicą oraz Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej.
– Tego dnia zaczynamy o 10 rano uroczystością złożenia wieńców pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki. Później przenosimy się na Daley Plaza, gdzie polska flaga zostanie wciągnięta na maszt obok flagi stanowej i amerykańskiej. Dla zawsze ogromnie wzruszający moment, kiedy rozbrzmiewa mazurek Dąbrowskiego, polska flaga wciągana jest na maszt i zaczyna powiewać na tle wspaniałych wieżowców wokół Daley Plaza. Zawsze mam wtedy ciarki. Tej ceremonii dokonuje wielki marszałek wraz z gośćmi honorowymi. To przepiękne wydarzenie jest bezpłatne, wszystkich serdecznie zapraszamy. Przychodzi na nie sporo amerykańskich polityków, urzędników państwowych. Można spotkać się z tymi osobami, z przedstawicielami konsulatu i władz polskich. Będzie także orkiestra.
Sobota, 3 maja to punkt kulminacyjny. Tego dnia zaczynacie dość wcześnie.
– Już o 7.30 rano odbędzie się śniadanie przedparadowe (pre-parade brunch). To okazja, żeby wszyscy politycy i przedstawiciele polonijnych organizacji spotkali się przed paradą. Grupy będą się zbierać tak naprawdę od 9.30-10, bo każdy musi zająć swoje miejsce. To taki wielki polonijny piknik. Ludzie śpiewają, tańczą, rozmawiają, poznają się różne grupy. Pojawiają się z różnych stron ludzie, którzy nie widzieli się dziesiątki lat. O godzinie 11 prosimy naszych oficjeli i VIP-ów, żeby pojawili się na skrzyżowaniu Balbo i Columbus Drive. Jest możliwość zrobienia zdjęć, rozmowy z tymi osobami. Parada wyrusza punktualnie o 11.30 am. Dochodzimy do trybuny, tam odśpiewany jest hymn polski i amerykański. Następnie rozpoczyna się marsz.
Chcę zwrócić uwagę, że są pewne wymagania, które narzuca nam miasto, a których musimy przestrzegać. Nie można przynosić alkoholu. Trzeba pilnować, żeby nie zrobić bałaganu na ulicy, bo niestety my potem obrywamy. Staramy się, żeby ten termin pierwszej soboty maja był święty dla naszej grupy etnicznej. Na razie nie mamy żadnego problemu z otrzymaniem tego terminu, ale musimy dostosować się do wymagań miasta. Jest coraz więcej obostrzeń związanych z bezpieczeństwem. Na pewno państwo zauważyli, że na bocznych ulicach, które dochodzą do Columbus Drive, stoją ogromne pojazdy miejskie. One stanowią barykadę, żeby nie wydarzyło się jakieś nieszczęście podczas parady. Wiemy, że w różnych miejscach dzieją się różne rzeczy i nie możemy na to pozwolić. Dlatego bardzo prosimy o słuchanie personelu ochrony i podporządkowywanie się ich zaleceniom. To dla naszego bezpieczeństwa. Pamiętajmy, że na paradzie jest bardzo dużo dzieci i młodzieży. Musimy pilnować, żeby nikomu nic się nie stało.
Miasto daje nam okienko, w którym parada musi się zmieścić.
– Parada musi się skończyć o godzinie 1.30 pm. Mamy dwie godziny na
przemarsz, ale już trzy godziny przed paradą mamy dostęp do naszego wielkiego „piknikowiska”. Ale o 1.30 pm musimy zwinąć wszystko, co stoi na Columbus Drive. Przepraszamy za to, ale tak to po prostu wygląda. Cieszymy się, że mamy możliwość i możemy maszerować. Róbmy wszystko, żeby się pokazać z jak najlepszej strony. Powiem szczerze, że dzięki temu, że nasza parada jest tak dobrze zorganizowana, nie mamy większych kłopotów, kiedy nasi przedstawiciele spotykają się z wydziałami Urzędu Miejskiego. Mamy u nich duży kredyt zaufania i ogromnie się z tego cieszymy.
Nie będzie w tym roku meksykańskiej parady z okazji Cinco de Mayo, mimo że latynoska grupa jest bardzo silna i dobrze reprezentowana.
– Organizacja takiej parady to nie jest to prosta sprawa, ale my pewne rzeczy mamy już opanowane. Cieszę się, że Komitet Parady jest bardzo odpowiedzialny. Każdy, kto zobowiązuje się do opieki nad pewną częścią parady, wykonuje tę pracę samodzielnie i bardzo odpowiedzialnie. Przypomnę, że Komitet Parady jest złożony z wolontariuszy, podczas gdy koszty parady są ogromne. W ubiegłym roku samo zorganizowanie parady kosztowało nas prawie 35 tysięcy dolarów. Musimy zebrać te pieniądze, a przypominam, że 85 proc. grup wpłaca tylko opłatę manipulacyjną w wysokości 100 dolarów. Jesteśmy w stanie to zrozumieć dzięki naszym wspaniałym sponsorom, którzy wspierają nas finansowo z takim dużym sercem. Jesteśmy im bardzo wdzięczni, bardzo nisko się kłaniamy. Staramy się też dać coś od siebie osobom, które nas wspierają. Na przykład mają możliwość wybrania sobie miejsca w paradzie. Gdybyśmy mieli zapłacić za organizację parady, nie bylibyśmy w stanie jej zorganizować. Myślę, że taki ruch społeczny ma większe znaczenie i wydźwięk, niż gdybyśmy wszystkim płacili i przyszli tylko odebrać to, co zostało zapłacone. To, co zostaje przygotowane potem i krwią, bardziej nas łączy.
Po paradzie tradycyjnie odbędzie się bankiet – w tym roku w nowym miejscu.
– Bankiet odbędzie się w Mission Hills Country Club w Northbrook. To przepiękne miejsce, dlatego warto przyjść. Będziemy mieć do dyspozycji cały budynek. Będzie można potańczyć, pograć w bilarda, zrobić piękne zdjęcia. Będzie smaczny obiad, otwarty bar. Będzie możliwość spotkania z gośćmi z Polski. Będzie występ Orkiestry Reprezentacyjnej Wojsk Obrony Terytorialnej. Bilety są jeszcze dostępne pod numerem tel. (773) 742-1477 lub na naszej stronie internetowej PolishParade.org
Na tym bankiecie będą też wręczane nagrody w konkursach. Jakie konkursy są organizowane przy okazji parady?
– Tradycyjnie mamy konkurs plastyczno-historyczny, w tym roku o tematyce tysiąclecia Królestwa Polskiego. Prace były przyjmowane do 20 kwietnia. To naprawdę bardzo piękne prace i zachęcamy do tego, żeby uświadamiać dzieci i młodzież o wydarzeniach z naszej historii, aby czuły się Polakami, widziały, że warto być Polakiem, mówić po polsku. Na bankiecie wręczymy również puchary dla najciekawszej grupy marszowej i grupy zmechanizowanej. Wyniki ogłoszone będą zaraz po paradzie, a zwycięzcy będą zaproszeni na bankiet. Powiem szczerze, w ostatnich latach komisja już miała problemy, bo grupy przepięknie się ubierają, bardzo się starają. Stało się tradycją naszej parady, że nie tylko ubieramy się na biało-czerwono, ale pokazujemy ubiorem wydarzenia historyczne – w tym przypadku chcemy pokazać 1000-lecie Królestwa Polskiego czy np. 500-lecie Hołdu Pruskiego.
Ostatnia uroczystość to uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny.
– W tym roku odbędzie się ona w kościele pod wezwaniem świętych Cyryla i Metodego przy 608 Sobieski Street – a więc również królewskim miejscu – w Lemont. Msza odbędzie się o 11 am z udziałem wszystkich ważnych osobistości. Mszę celebrować będzie Jego Ekscelencja ksiądz biskup Artur Ważny, nasz marszałek honorowy. Wszystkich zapraszamy. Po mszy będzie krótkie spotkanie przy kawie zorganizowane przez Klub Polski w Lemont.
Zamówiliście już pogodę?
– Oczywiście! Modlą się za to ksiądz biskup Artur Ważny z Polski, na miejscu ksiądz biskup Andrzej Wypych, wszyscy nasi zaprzyjaźnieni księża, a przede wszystkim mój mąż, Jan Kopeć. W ostatnich latach pogoda okazała się bardzo łaskawa. Najważniejsze, żeby nie padało.
Przypomnijmy, kiedy i gdzie się spotykamy.
– Cała Polonia stawia się w sobotę, 3 maja na godzinę 10.30 lub 11 na skrzyżowaniu ulic Balbo i Columbus w centrum Chicago lub wzdłuż trasy parady, która będzie wyznaczona już od samego rana. Będzie możliwość kupienia czegoś do jedzenia, picia, pamiątek. O 11.30 wyrusza Parada Konstytucji 3 Maja w Chicago – największy biało-czerwony korowód poza granicami Polski.
Dziękuję za rozmowę i do zobaczenia na paradzie!
Rozmawiał: Łukasz Dudka
Opracowała: Joanna Marszałek
