Jola Plesiewicz
Liturgii przewodniczył ksiądz proboszcz parafii Stanisław Jankowski. Kapłan witając gości przypomniał historię Obławy Augustowskiej, mówił o obchodach upamiętniających ofiary zbrodni w Gibach i badaniach prowadzonych przez Białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej.
– 80 lat temu, 12 lipca 1945 roku, oddziały NKWD (sowiecki Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych) i Smiersz (sowiecki kontrwywiad wojskowy) rozpoczęły na Suwalszczyźnie Obławę Augustowską. (…) Od ponad 30 lat w Gibach podczas rocznicowych uroczystości wspomina się tamte wydarzenia i poległych Polaków. Na początku lat 90. XX wieku na miejscu symbolizującym pochówek zaginionych postawiono 10-metrowy krzyż z napisem: „Zginęli, bo byli Polakami”. Na kamiennych tablicach wyryto nazwiska 592 osób zaginionych. Na wzgórzu stoi 640 dębowych krzyży. Białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej (…) prowadzi śledztwo w sprawie obławy (…) komunistycznej zbrodni przeciwko ludzkości. Przyjęto w nim, że w lipcu 1945 r., w nieustalonym dotychczas miejscu, zginęło około 600 osób, zatrzymanych w powiatach augustowskim, suwalskim i sokólskim. Zatrzymali ich żołnierze sowieckiego Kontrwywiadu Wojskowego Smiersz – IIl Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej przy współudziale funkcjonariuszy polskich organów Bezpieczeństwa Publicznego, Milicji Obywatelskiej oraz żołnierzy I Armii Wojska Polskiego – powiedział we wstępie przed mszą świętą ksiądz Stanisław Jankowski.
W homilii ks. Jankowski przypomniał między innymi o znaczeniu pamięci historycznej oraz obowiązku pielęgnowania prawdy o trudnych momentach w historii Polski. Kapłan mówił również o potrzebie chwili zastanowienia nad kondycją naszej wiary i o konieczności podziękowania Bogu za trudną historię.
– Chcielibyśmy podziękować za Jego żywe słowo, Syna Jezusa, za to, że nas nieustannie uczy. Mówimy, że historia jest najlepszym nauczycielem, z którego czerpiemy mądrość, gdzie w wielu przypadkach chcemy przebaczyć, ale nigdy nie zapomnieć. (…) Człowiek musi mieć świadomość swojej przeszłości, na której buduje swoją teraźniejszość – powiedział podczas homilii ks. Jankowski.
Obecna podczas Eucharystii wicekonsul Agata Grochowska za patriotyczną postawę i oddanie w służbie dyplomatycznej na rzecz Polonii została odznaczona medalem pamiątkowym 100-lecia Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej, przyznanym przez Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. Wręczenia dokonali komendant 90 Placówki Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Chicago Andrzej Janczak i jego zastępca Tomasz Dąbrowski. Wicekonsul podziękowała za wyróżnienie i zapewniła o kontynuowaniu aktywnego uczestnictwa w życiu Polonii i współpracy.
Stowarzyszenie Ułanów Polskich im. gen. Tadeusza Kościuszki w Chicago w uznaniu zasług dla Polonii i duszpasterstwa polskojęzycznego otrzymało od Konferencji Episkopatu Polski medal „Pro Polonia et Ecclesia”. Prezesowi stowarzyszenia Andrzejowi Stopie medal wręczył ksiądz Stanisław Jankowski. Odznaczony wyraził wdzięczność za uhonorowanie go i przypomniał, że stowarzyszenie towarzyszy Polonii od 28 lat, i zaprosił do wstępowania do organizacji.
Wojciech Świć ze Stowarzyszenia Historycznego Armii Polskiej w Barwach 12 Pułku Ułanów Podolskich w Chicago – pomysłodawca zorganizowania w Chicago upamiętnienia zamordowanych podczas Obławy Augustowskiej – podkreślił, że tegoroczne obchody przeżywamy wspólnie z samorządem i wspólnotą parafii w Gibach, a uroczystości zostały objęte patronatem prezydenta Andrzeja Dudy.
Przypomniał, że „mówienie o zbrodni augustowskiej do 1989 roku było zakazane i surowo karane, a tajemnicy strzegło to samo środowisko, które uczestniczyło osobiście w pacyfikacjach. Okoliczności obławy były skrywane i tuszowane przez wszystkie następujące po sobie fazy sowieckiego i postsowieckiego reżimu”. Wyraził nadzieję, że poznamy nazwiska ofiar oraz i ich mogiły, jak i nazwiska samych morderców. Prosił księdza proboszcza Stanisława Jankowskiego, abyśmy wspólną modlitwą w tej świątyni oddawali hołd ofiarom Obławy Augustowskiej, każdego roku w trzecią niedzielę lipca, tak jak to się dzieje na Gibiańskiej Golgocie.
Podziękował za obecność wicekonsul Agacie Grochowskiej oraz Ruth Cruz, chicagowskiej radnej z 30. okręgu. Wyraził wdzięczność za udział w uroczystości Polonii, Stowarzyszeniu Historycznemu Armii Polskiej w Barwach 12 Pułku Ułanów Podolskich w Chicago, Pomocniczej Służbie Kobiet, przedstawicielom 90 Placówki Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Chicago, Stowarzyszeniu Przyjaciół Ułanów im. generała Tadeusza Kościuszki, koordynatorom Przystanku Historia IPN w Chicago, wydziału stanowego Kongresu Polonii Amerykańskiej, delegacji Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Ameryce, nauczycielom i uczniom polonijnych szkół.
Po mszy odbyła się krótka modlitwa przed urną z ziemią pobraną z Gibiańskiej Golgoty, która znajduje się przy wejściu do świątyni, gdzie złożono kwiaty i zapalono znicze.
Burmistrz i członkowie Rady Miasta Chicago, na wniosek radnej Ruth Cruz przyjęli rezolucję, w której przekazali polsko-amerykańskiej społeczności i rodzinom ofiar Obławy Augustowskiej najgłębsze kondolencje i wyrazy solidarności z ich potomkami, w ten sposób upamiętniając ten doniosły rozdział historii.
Obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej w Chicago były nie tylko aktem pamięci, ale także wyrazem solidarności Polonii z rodzinami ofiar oraz przypomnieniem, że prawda historyczna, choć często trudna, musi być broniona i przekazywana kolejnym pokoleniom.
Tekst: Jola Plesiewicz
Zdjęcia: Dariusz Piłka
[email protected]
