Elżbieta Baumgartner
Gdyby przydarzyło się to tobie
„Rok. Może trochę więcej, może mniej. Sugeruję uporządkować swoje sprawy”. Gdyby onkolog powiedział te słowa, twój świat wywróciłby się do góry nogami. Dawne problemy przestałyby być istotne. Co stałoby się ważne, to rodzina — jak zabezpieczyć małżonka i dzieci, żeby poradzili sobie bez ciebie.
Na szczęście, zdarzenie to jest to mało prawdopodobne, ale pozostaje faktem, że dzień po dniu, rok po roku mamy coraz mniej czasu przed sobą. Nie wiemy, kiedy odejdziemy z tego świata. Z małżonkiem i małymi dziećmi na utrzymaniu powinnyśmy być gotowi na każdy scenariusz.
Czas na przekazanie wiedzy – nie tylko pieniędzy
W wielu domach tylko jedna osoba odpowiada za finanse: zna wszystkie hasła, płaci rachunki, kontaktuje się z bankiem, rozlicza podatki. Jeśli jesteś tą osobą, musisz sobie zadać pytanie: czy moja rodzina da sobie radę beze mnie?
W ciągu roku możesz stopniowo przekazać małżonkowi lub dzieciom praktyczną wiedzę: jak logować się do kont, jak działa wasza hipoteka, kiedy i gdzie płaci się podatki i rachunki, co oznaczają różne skróty na wyciągach bankowych. Warto poświęcić kilka wieczorów, by spokojnie przejść przez najważniejsze sprawy — krok po kroku, z notatnikiem, kartką lub plikiem na komputerze.
Możesz też stworzyć coś w rodzaju rodzinnego przewodnika finansowego — dokument, który zawiera listę kont bankowych, numerów polis, loginów, hasła, dane do kont emerytalnych i kredytowych. Umieść go w bezpiecznym miejscu, np. sejfie domowym, i upewnij się, że bliscy wiedzą, gdzie go szukać.
Przegląd długów i zobowiązań
Warto zrobić porządek z tym, co się w finansach „wala w szufladach”. Zastanów się: czy masz otwarte nieużywane karty kredytowe, zaległości, pożyczki ratalne, których nikt nie śledzi? Czy ktoś poza tobą wie, że spłacasz leasing, kredyt na auto, kartę sklepową?
W ciągu najbliższych miesięcy warto sporządzić pełen wykaz zobowiązań: co, gdzie, na jaką kwotę, ile pozostało do spłaty. Automatyczne płacenie domowych rachunków jest optymalne, ale jaką kartą czy z jakiego konta spłacane są te regularne rachunki za prąd, gaz, telewizję kablową, ubezpieczenie? Jeżeli kartą, to do jakiego konta bankowego jest ta podłączona? Jeżeli ktoś w przyszłości kartę zamknie, może się okazać, że ważne rachunki przestaną być regulowane.
Te informacje są ważne nie tylko dla twego małżonka, czy ewentualnego spadkobiercy, ale też dla ciebie — by wiedzieć, co możesz uregulować zawczasu. Być może uda się spłacić mniejsze długi, zamknąć karty i uprościć sytuację finansową na tyle, by rodzina nie musiała prowadzić finansowego śledztwa.
Zadbaj o dom i jego przyszłość
Jeśli jesteś właścicielem domu lub mieszkania — sam lub wspólnie z małżonkiem — zastanów się, czy twój współmałżonek lub dzieci będą w stanie nadal utrzymać tę nieruchomość. Czy znają wysokość raty kredytu? Czy wiedzą, kiedy płacony jest lokalny gruntowy podatek? Czy wiedzą, jak opłaca się ubezpieczenie nieruchomości?
To również dobry moment, by rozważyć wspólność konta hipotecznego, uporządkowanie zapisów własności (np. dodanie współmałżonka jako współwłaściciela, jeśli nie figuruje w dokumentach), a także ewentualne wpisanie nieruchomości do trustu rodzinnego lub innego narzędzia pozwalającego uniknąć skomplikowanego postępowania spadkowego (probate).
Polisa na życie — ostatnia tarcza bezpieczeństwa
Jeśli masz już ubezpieczenie — upewnij się, że dane beneficjenta są aktualne, że bliscy wiedzą o tej polisie i że wiedzą, gdzie szukać kontaktu z firmą ubezpieczeniową. Wypłata odszkodowania może pomóc im utrzymać dom, spłacić kredyt, kontynuować edukację lub po prostu zachować spokój w trudnym czasie.
Jeżeli polisy ubezpieczeniowej na życie nie masz, to nabądź ją jak najszybciej. Najlepsza jest polisa czasowa (term life insurance). Niestety, zwiększenie sumy ubezpieczenia w czasie poważnej choroby bywa niemożliwe. Firmy ubezpieczeniowe wymagają badań medycznych, a diagnoza nowotworu automatycznie dyskwalifikuje z większości polis.
Konta emerytalne i dostęp do nich
Każdy powinien mieć konta emerytalne, takie jak 401(k), IRA czy Roth IRA. Jeśli jesteś uczestnikiem planu emerytalnego w pracy lub sam założyłeś konto emerytalne, upewnij się, że twoje dokumenty zawierają aktualnych beneficjentów. W USA takie konta omijają proces spadkowy, jeśli został wskazany beneficjent konta. Ale jeśli dokumenty są stare, a na liście widnieje np. były małżonek, twoja obecna rodzina może mieć trudności z dostępem do tych środków.
Rok to też dobry moment, by porozmawiać z doradcą finansowym lub agentem planu emerytalnego i ustalić, jakie opcje wypłaty będą najlepsze dla rodziny po twoim ewentualnym odejściu — czy mają jednorazowo wypłacić środki, czy w ratach, czy odroczyć pobranie pieniędzy, by uniknąć nadmiernych podatków.
Testament, pełnomocnictwo, opieka prawna
Jeśli nie masz jeszcze testamentu (last will) to najwyższy czas, by go sporządzić. Nie musi to być skomplikowany dokument, ale powinien zawierać jasne informacje: kto dziedziczy majątek, kto ma prawo decydować o dzieciach, kto ma prawo zarządzać twoimi sprawami po śmierci.
Oprócz testamentu warto rozważyć ustanowienie pełnomocnictwa finansowego (power of attorney) i pełnomocnictwa medycznego (healthcare proxy). Jeśli twoje zdrowie pogorszy się wcześniej niż się spodziewasz, te dokumenty pozwolą bliskim działać w twoim imieniu — podejmować decyzje finansowe, płacić rachunki, decydować o leczeniu.
Podsumowanie – świadome pożegnanie
Z pewnością pozostał ci więcej niż rok życia. Ale zegar tyka dla nas wszystkich. W czasie nam pozostałym można zrobić naprawdę wiele. W każdym wieku i w każdej sytuacji można zrobić porządek, przeprowadzić rozmowy, sporządzić dokumenty i podjąć decyzje. Nie chodzi o dramatyczne przygotowania, ale o cichy, odpowiedzialny plan, który da twojej rodzinie spokój ducha, kiedy ciebie zabraknie.
Życie imigranta nie jest łatwe — wymaga samodzielności, zaradności, często samotnej walki z systemem. Ale właśnie dlatego warto, by twoje ewentualne odejście nie zburzyło tego, co budowałeś latami. Masz przed sobą czas, masz szansę, by zostawić po sobie nie tylko wspomnienia, ale i finansowy fundament, na którym twoja rodzina będzie mogła dalej funkcjonować i budować swoje życie przez pokolenia.
Elżbieta Baumgartner
nie jest prawnikiem, a artykuł ten nie powinien być uważany za poradę prawną. Jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”, „Podręcznik właściciela domu”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo w wersji elektronicznej bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, www.poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.
www.poradniksukces.com
