Udar słoneczny

Jednym z głównych niebezpieczeństw, jakie występują latem w związku z dużym nasłonecznieniem, jest udar słoneczny, inaczej porażenie słoneczne lub udar cieplny. Stan chorobowy wywołany przegrzaniem organizmu, najczęściej głowy i karku, przez działanie słonecznego promieniowania utrafioletowego. Polega to na nagromadzeniu się dużej ilości ciepła w organizmie, a w konsekwencji doprowadza do rozregulowania systemu cieplnego i przegrzania opon mózgowych.

Udar słoneczny może przydarzyć się każdemu, kilka godzin bez nakrycia głowy na plaży lub podczas wysiłku fizycznego w upalny dzień. Jest on efektem zbyt długiego przebywania w gorącym klimacie, nasłonecznionym miejscu lub pracy, w gorącym wilgotnym powietrzu.

Osobami szczególnie podatnymi, narażonymi, są dzieci lub osoby starsze, jak również osoby cierpiące na choroby serca, cukrzycę, przyjmujący leki antydepresyjne, moczopędne i antyhistaminowe.

Do najczęstszych objawów udaru cieplnego należą:

• ogólne osłabienie,

• przyspieszony puls,

• gorączka,

• podwyższone ciśnienie,

• wymioty,

• bóle i zawroty głowy,

• zaczerwieniona, gorąca sucha skóra,

• chwiejny chód,

• mrowienia kończyn, może dojść do wzmożenia odruchów i napadów- drgawek.

Dochodzi czasami do utraty przytomności, oparzeń skóry. Występuje również wysoka temperatura, przekraczająca 39°C.

Jednym z powikłań udaru słonecznego może być śpiączka, a w niektórych przypadkach może wystąpić nawet zagrożenie życia.

W przypadku wystąpienia udaru słonecznego należy do czasu ustąpienia objawów unikać wychodzenia na słońce. Zalecane jest schowanie się w zacienione, chłodne i przewiewne miejsce.

Należy okładać ciało zimnymi okładami, w szczególności głowę i kark. Wskazane jest rownież wziąć chłodną kąpiel. Koniecznym jest także picie dużej ilości chłodnych napojów, najlepiej niegazowanej wody z dodatkami soków owocowych, co pozwoli na szybkie uzupełnienie elektrolitów w organizmie. Mniej więcej po 30 minutach powinna nastąpić poprawa samopoczucia. Jeżeli objawy przez dłuższy czas nie ustępują, należy natychmiast udać się do lekarza.

Przy bardzo silnych objawach udaru cieplnego z wysoką temperaturą ciała powinniśmy przede wszystkim:

• Przenieść chorego do pomieszczenia o temperaturze około 17°C,

• Zdjąć ubranie i obłożyć ciało workami z zimną wodą lub lodem jednocześnie mierząc co 10 minut temperaturę tak, aby nie dopuścić do jej spadku poniżej 38,3°C, co może spowodować przejście reakcji w hipotermię – nadmierne obniżenie temperatury ciała.

• Masować kończyny dolne w celu podtrzymania krążenia.

• Unikać leków uspakajających, ponieważ mogą utrudniać powrót funkcji ośrodka termoregulacyjnego.

Profilaktyka

W słoneczne dni należy unikać przebywania w odsłoniętych miejscach, zwłaszcza w godzinach południowych, gdyż wtedy właśnie słońce jest najsilniejsze. Należy zawsze nosić nakrycie głowy, najlepiej jasne, odbijające promienie słoneczne. W upalne dni powinniśmy dużo pić, by uzupełnić niedobory wody i elektrolitów.

***

Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.