Redakcja
Żeby zdrowym być
Dorota Feluś
Coraz większym problemem staje się cukrzyca. Według naukowców z Imperial College London i Harvard University w ciągu ostatnich 30 lat liczba osób cierpiących na tę chorobę na całym świecie podwoiła się i aktualnie sięga niemal 350 mln. Chorują zarówno dorośli, jak i dzieci. W krajach rozwiniętych pod tym względem pierwsze miejsce zajmują Stany Zjednoczone.
Objawy
Największym problemem jest cukrzyca typu 2. tzw. insulinoniezależna (zaburzenie zarówno działania, jak i wydzielania insuliny, przy czym dominującą rolę może odgrywać jedna lub druga nieprawidłowość). W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, tzw. insulinozależnej (rzeczywisty brak insuliny na skutek uszkodzenia komórek beta trzustki), jest dużo trudniej ją rozpoznać, dlatego może stosunkowo długo rozwijać się w ukryciu. Z tego powodu niemal blisko połowę przypadków rozpoznaje się wówczas, gdy choroba znacznie się nasili. W nierozpoznanych przypadkach, zwłaszcza u osób w starszym wieku, cukrzyca typu 2 rozwija się w sposób ukryty, a nie leczona podstępnie degraduje zdrowie.
Do najwcześniejszych i najbardziej powszechnych objawów cukrzycy typu 2 należą:
• trudne do wytłumaczenia, stałe fizyczne i psychiczne zmęczenie i ogólne osłabienie,
• trudne do wytłumaczenia zmiany w nastroju i nastawieniu do zadań życiowych, a nawet depresja.
Innymi objawami tej choroby mogą być:
• objawy skórne, takie jak: świąd skórny, szczególnie w okolicy narządów płciowych, świąd pochwy, czyraki, grzybica paznokci, złe gojenie ran, wykwity zależne od nagromadzenia tłuszczów w skórze, wypadanie włosów,
• szybko postępujące zmiany chorobowe dziąseł i jamy ustnej (ropniaki przyzębne, uporczywe pleśniawki lub zakażenia drożdżakowe jamy ustnej) i trudności w ich leczeniu,
• zaburzenia odczuwania smaku, do czego może się przyczynić nie rozpoznana neuropatia cukrzycowa, ujawniająca się w postaci np. pieczenia jamy ustnej lub języka,
• objawy ginekologiczne, np. zapalenie bakteryjne pochwy, grzybica pochwy, zaburzenia miesiączkowania,
• u mężczyzn objawem skrycie przebiegającej cukrzycy może być impotencja.
Bardzo groźnymi dla zdrowia komplikacjami nie rozpoznanej przez wiele lat i zaawansowanej cukrzycy są tzw. mikroangiopatie cukrzycowe, czyli poważne zmiany strukturalne w naczyniach włosowatych siatkówki oka (retinopatia), nerek (nefropatia) i układu nerwowego (neuropatia).
Czynniki ryzyka
Do czynników zachorowania na cukrzycę należą:
• obciążenie genetyczne,
• skłonność do otyłości, miażdżycy, nadciśnienia i choroby niedokrwiennej serca, mózgu, kończyn dolnych,
• zmniejszona odporność na choroby wirusowe, bakteryjne, grzybice, itp.,
• choroby wątroby i trzustki, kamice żółciowe i dróg moczowych.
Osoby obarczone tymi czynnikami ryzyka powinny co pewien czas poddawać się badaniom przy pomocy doustnego testu tolerancji glukozy na obecność cukrzycy.
Jak zapobiegać
American Diabetes Association (ADA) zaleca:
• utrzymywanie odpowiedniej do wieku i wzrostu wagi ciała,
• podejmowanie przynajmniej 2,5 godzin ćwiczeń fizycznych tygodniowo (szybki, nieprzerwany spacer wydaje się wystarczający),
• zdrową, zbilansowaną dietę, która powinna zawierać jak najmniej tłuszczów i cukrów, a maksymalnie dużą ilość owoców i warzyw; dobrze jest wybierać produkty o jak najniższym indeksie glikemicznym (wskaźnik określający, w jakim stopniu produkty spożywcze wpływają na podwyższenie glukozy we krwi),
• regularne badanie ciśnienia krwi,
• po 45. roku życia (w przypadku osób z grupy ryzyka – wcześniej) regularne badanie krwi, a konkretnie poziomu glukozy we krwi,
• unikanie słodzików i produktów je zawierających, zwłaszcza tych, które mają w składzie sorbitol (w zbyt dużych ilościach może osadzać się w tkankach i je niszczyć, co objawia się chorobami takimi jak: uszkodzenie siatkówki oka, zaćma, neuropatia.
