O problemach z kolanami inaczej

Jednym z najczęściej zadawanych pytań to o powód "strzelania" stawów kolanowych. Jest to dźwięk towarzyszący zginaniu i prostowaniu kolana lub pojawiający się podczas robienia przysiadów. Często wywołuje on zaniepokojenie pacjentów i skłania do wizyty u lekarza. Tego typu "strzelanie" w stawie jest wywołane ocieraniem się kości rzepki kolana (jest to okrągła i trochę ruchoma kość z przodu kolana) o kość udową, której płaska powierzchnia tworzy górną część stawu kolanowego. Nazywa się to potocznie "kolanem biegacza" lub w terminologii medycznej patellofemoral syndrome. Tego typu dolegliwość może pojawiać się u osób aktywnie uprawiających sport, ale także występuje u tak zwanych "kanapowców", czyli osób o małej aktywności fizycznej.

Problem jest wywołany zwiększoną ruchomością kości rzepki, która przy zginaniu kolana przesuwa się trochę do boku i delikatnie lub mniej delikatnie ociera się o brzeg kości udowej (górną krawędź stawu kolanowego). Jeżeli tego typu objawy pojawiają się u sportowca to zaleca się zmniejszenie treningów, wprowadzenie dodatkowych ćwiczeń nie obciążających tak bardzo stawów kolanowych. Jeżeli pojawia się to u ludzi, którzy dużo chodzą w pracy, często pracują w przysiadzie lub pozycji klęczącej (np. osoby układające podłogi) to w tych przypadkach niewiele można zrobić.

Tak czy inaczej "strzelanie" w stawach kolanowych jest więcej objawem niż dolegliwością. Daje nam znać, że coś się zaczyna dziać z naszymi kolanami i że powinniśmy zwrócić więcej uwagi na swój styl życia i pracy, aby zapobiec większym problemom z kolanami w przyszłości. W większości przypadków pacjenci nie mają żadnych więcej dolegliwości bólowych i nie wymagają leczenia. Zalecane jednak jest skontaktowanie się z lekarzem, aby wykluczyć inne problemy stawowe, którym mogą towarzyszyć objawy "strzelania" w stawie. Trzeba tutaj jednak zaznaczyć, że patellofemoral syndrome jest zespołem chorobowym, który może być bezbolesny, jak opisano powyżej, ale również może być przyczyną silnych bólów z boku, powyżej lub poniżej kości rzepki. Nieleczony może powodować przewlekły stan zapalny rzepki i ścięgien, puchnięcie kolana i problemy z chodzeniem. Tak więc dbajmy o swoje kolana i nie lekceważmy żadnych wczesnych objawów nieprawidłowego ich funkcjonowania.

Drugim najczęstszym pytaniem to, dlaczego bolą nas kolana, a zdjęcia rentgenowskie oraz komputerowe (CT lub MRI) nie wykazują żadnych zmian. Badanie lekarskie oraz badanie krwi pod kątem chorób stawów nie wykazuje również żadnych nieprawidłowości, a pomimo wszystko pacjent cierpi na bardzo silne bóle kolan.

Przyczyną tego typu bólu mogą być problemy związane ze stawem biodrowym lub chorobami dolnego odcinka kręgosłupa lub miednicy. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatie, skrzywienie kręgosłupa, zaburzenia pracy stawu biodrowego mogą pośrednio wywoływać tylko bóle kolan. Może to być związane z nieprawidłową postawą ciała prowadzącą do zmiany mechaniki chodzenia i obciążania stawów kolanowych, jak również z bezpośrednim uciskiem lub stanem zapalnym nerwu kulszowego, udowego lub zasłonowego. Odgałęzienia tych nerwów zaopatrują stawy kolanowe i czasami pierwszym objawem chorób bioder, miednicy lub pleców może być ból kolan. Tak więc niekoniecznie, kiedy boli nas kolano, przyczyną bólu jest choroba kolana i przy braku jakichkolwiek zmian w kolanach musimy gdzie indziej szukać przyczyny bólu.

Trzecim pytaniem – może nie najczęstszym, ale myślę, że ciekawym dla czytelników – jest to o "uciekanie" kolana. Pacjent opisuje to jako uczucie niestabilności i uciekanie kolana w bok podczas chodzenia. To zdarza się czasami, w niektórych pozycjach i jest z reguły niebolesne. Tak jak przy "strzelaniu" w kolanie problem wiąże się z kością rzepki – jej nadmierną ruchomością (subluksacja lub luksacja). Normalnie kość rzepki przesuwa się w górę i w dół i ma bardzo małą ruchomość w kierunku bocznym. Zwiększona przesuwalność boczna powoduje czasami uciekanie rzepki w bok i wiążące się z tym uczucie uciekanie do boku całego kolana. Opisany przypadek wiąże się z bezbolesnym i niezwiązanym z urazami uciekaniem kolana. Uciekanie kolana może być wywołane przez inne problemy w stawie kolanowym i każdy przypadek powinniśmy skonsultować z lekarzem.

***

Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.