Żeby zdrowym być
Dorota Feluś
Stan zębów jest jednym z najważniejszych czynników decydujących nie tylko o naszym wyglądzie, ale przede wszystkim o zdrowiu całego organizmu. Dlatego tak ważne jest, by należycie o nie dbać.
Codzienna higiena
Posiadanie kompletu pięknych i własnych zębów do późnej starości nie jest mrzonką. Osadzającemu się na nich kamieniowi, nadwrażliwości na ciepło i zimno, próchnicy czy zapaleniom dziąseł można skutecznie zapobiegać. Najważniejszą rolę odgrywa tu codzienna higiena, polegająca na eliminacji nazębnych bakterii i miękkich złogów. Możliwa jest ona wyłącznie poprzez regularne prawidłowe szczotkowanie zębów, czyszczenie przestrzeni międzyzębowych nitką dentystyczną oraz stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, bo tylko płyn dociera tam, gdzie nie sięgają szczoteczka i nitka.
Szczotkowanie zębów przy pomocy odpowiednio dobranej szczoteczki i pasty powinno odbywać się po każdym posiłku (a minimum dwa razy dziennie, rano i wieczorem) i trwać przez około 3 minuty. Nie wolno przy tym stosować zbyt dużego nacisku ani ruchów w kierunku poziomym, wzdłuż łuków zębowych (mogą powstawać tzw. ubytki klinowe). Wyróżniamy trzy rodzaje szczoteczek o różnej twardości włosia: miękkie, średnie i twarde. Te ostatnie są rzadko polecane – wyłącznie dla osób o zdrowych i odpornych dziąsłach, szczególnie narażonych na tworzenie się kamienia nazębnego – gdyż mogą powodować, zwłaszcza w połączeniu ze zbyt dużym naciskiem, do porysowania czy ubytków na szkliwie, a także ścierania się chroniących szyjki zębowe dziąseł, co w efekcie uwrażliwia zęby na próchnicę oraz ciepło i zimno. Najbezpieczniejsze są szczoteczki miękkie. Zdaniem stomatologów nie jest istotne jakiej szczoteczki używamy: manualnej czy elektrycznej. Najważniejsze jest, by zęby szczotkować odpowiednio długo i dokładnie. Szczoteczkę najlepiej wymieniać co 2-3 miesiące, ponieważ po tym czasie traci ona swe pierwotne właściwości.
Przy okazji szczotkowania zębów warto wspomnieć o konieczności szczotkowania języka, ponieważ i na nim tworzy się osad z licznych bakterii i drobin jedzenia. Do tego celu można wykorzystać albo specjalne szczoteczki, albo też powierzchnie czyszczące, w jakie wyposażone są niektóre szczoteczki do zębów.
Nitkowanie przy pomocy często fluorowanej nitki dentystycznej powinno odbywać sie przed lub po szczotkowaniu zębów. Każdą przestrzeń międzyzębową trzeba czyścić nieużywaną częścią nici, aby nie przenosić bakterii w następne miejsca.
Płukanie jamy ustnej przy pomocy specjalnego płynu, na koniec każdego mycia zebów, nie tylko usunie resztki bakterii i pokarmu, których nie usunęło szczotkownaie i nitkowanie, ale przywróci też odpowiedni odczyn pH w ustach. W zależności od naszych potrzeb można stosowac płyn, który dodatkowo złagodzi zapalenia dziąseł, spowolni odkładanie się kamienia nazębnego lub usunie nieprzyjemny zapach z ust. To ostatnie, uważane za coś odpychającego i nie do przyjęcia, wywołuje często zakłopotanie.
Odżywianie
Poza higieną jamy ustnej sprawą istotnej wagi dla zdrowia naszych zębów jest właściwe odżywianie się. Przede wszystkim należy ograniczać spożycie produktów zawierających cukier, ponieważ to właśnie on jest główną pożywką bakterii próchnicotwórczych.
W walce z próchnicą na pewno wspomoże nas fluor, który działając antybakteryjnie, rozcieńcza kwasy powstałe w ustach po posiłkach i dodatkowo wzmacnia szkliwo. Jego najlepszym źródłem są: herbata, ryby, sól fluorowana, ryż, cielęcina i woda mineralna. Należy jednak uważać, gdyż nadmiar fluoru może być szkodliwy dla organizmu.
By długo zachować mocne szkliwo, należy dostarczać organizmowi duże ilości wapnia. Znaleźć go można w: mleku i jogurcie (najlepiej o niskiej zawartości tłuszczu), szpinaku, produktach zbożowych, rabarbarze, łososiu, sardynkach, burakach, wodzie mineralnej.
Na twardość zębów największy wpływ ma witamina D, która zawiaduje gospodarką wapniowo-fosforanową. Jej źródłem są głównie: ryby (łosoś, makrela, śledź, halibut, tuńczyk), tran, kukurydza, żółtka jaj i kakao.
Przed powstawaniem kamienia nazębnego może chronić w dużej mierze żucie gumy bezcukrowej. Wzmaga ono produkcję śliny, która z kolei zwalcza bakterie i kwasy, a także oczyszcza przestrzenie międzyzębowe. Zaleca się żucie gumy przez 5-10 minut po każdym posiłku.
Dla zdrowia dziąseł istotna jest witamina C, która korzystnie wpływa na drobne naczynia włosowate (uszczelnia je, uelastycznia i wzmacnia ich ścianki) oraz zmniejszając ilość wolnych rodników, zwiększa odporność na infekcje i przeciwdziała odsłanianiu szyjek dziąseł. Jej duże ilości znaleźć można w: kapuście, kiwi, owocach cytrusowych, pomidorach, ziemniakach, selerze, czerwonej papryce i brokułach. O przyjmowaniu dużych dawek witaminy C powinny pamiętać szczególnie osoby ze skłonnością do paradontozy.
Poza witaminą C pozytywnie na dziąsła wpływa witamina A, która m.in. bierze udział w regeneracji nabłonka, a także stymuluje wydzielanie śliny, zapobiegając próchnicy i działając bakteriobójczo. Jej najlepsze źródła to: marchew, szpinak, melon, agrest, kapusta, morele, dynia, jaja, wątróbka cielęca i drobiowa, czerwone mięso (najlepiej chuda wołowina).
Wizyta u dentysty
By zapewnić zębom jak najdłuzszy żywot w dobrym satnie, poza higieną jamy ustnej i stosowaniu odpowiedniej diety, należy co najmniej dwa razy w roku odwiedzić stomatologa. Tylko lekarz może ocenić stan naszych zębów oraz ewentualnie wyleczyć zmiany próchnicowe i przeciwdziałać chorobom przyzębia. Oczyści także zęby z odkładającego się kamienia.