Redakcja
Żeby zdrowym być
Dorota Feluś
Mimo iż oczy są najważniejszym zmysłem człowieka, często bywają poważnie zaniedbywane. A przecież wystarczy zastosować się do kilku rad, by zachować je na długie lata w dobrej kondycji.
Zdrowy tryb życia
W miarę upływu lat nasze oczy, każdego dnia zmuszane do wytężonej pracy, stają się coraz mniej sprawne. Nie znaczy to jednak, że na ten naturalny proces nie mamy wpływu. Wszak istnieją ludzie, którzy do późnych lat świetnie widzą, a ich wzrok nie wymaga większej korekty. Jest to możliwe przy prowadzeniu zdrowego dla oczu trybu życia i szybkiej reakcji na alarmujące sygnały. Zdrowy tryb życia oznacza przede wszystkim stosowną dzienną dawkę wysiłku fizycznego i odpowiednią dietę. Ta ostatnia powinna być bogata w antyoksydanty (przeciwutleniacze) zdolne zwalczać wolne rodniki powstające w organizmie w wyniku procesów przemiany materii i wskutek oddziaływania szkodliwych czynników zewnętrznych. Zdrowy organizm jest w stanie poradzić sobie z normalną ilością wolnych rodników. Sprawa wygląda inaczej, gdy wytworzy się ich nadmiar. Wtedy stają się czynnikiem sprzyjającym m.in. rozwojowi zmian degeneracyjnych w oku i wystąpieniu chorób oczu takich, jak zaćma, jaskra lub choroby siatkówki.
Witamina A i beta-karoten
Witamina A jest podstawową witaminą dla zdrowia oka. Przede wszystkim pomaga uchronić przed tzw. kurzą ślepotą, czyli zaburzeniami widzenia o zmierzchu, jak również zwyrodnieniem plamki żółtej. Przyczynia się także do zwiększenia produkcji śluzu, który nawilża oko, a tym samym chroni przed bolesnym zespołem suchego oka. Jej trwały i znaczący niedobór może prowadzić nawet do utraty wzroku.
Największe jej ilości można znaleźć w żółtkach jaj, wątróbce, tłustym twarogu oraz tłustych rybach, takich jak tuńczyk lub makrela. Jej prowitamina A, zwana beta-karotenem, występuje w dużych ilościach w marchewce, pomidorach, dyni, szpinaku i brokułach. Należy pamiętać, że do lepszego wchłaniania zarówno witaminy A, jak i beta-karotenu, potrzebna jest obecność tłuszczu, dlatego też dobrze jest skrapiać warzywa oliwą, najlepiej z pierwszego tłoczenia na zimno.
Witaminy z grupy B
Witaminy z grupy B wpływają korzystnie na zmęczone oczy, a także na ostrość widzenia. W grupie tej prym wiedzie witamina B1, której największe ilości znaleźć można w pestkach słonecznika, ryżu i ciemnym pieczywie. Niedobór witaminy B2 objawia się m.in. nadmiernym łzawieniem oczu i dyskomfortem podczas czytania. Przy wystąpieniu rzeczonych objawów dobrze jest zwiększyć spożycie nasion słonecznika, serów, twarogu i jaj.
Karotenoidy
Karotenoidy to grupa organicznych związków chemicznych o szczególnej budowie. Nadają barwę pędom, liściom, niekiedy kwiatom (pełnik), owocom (pomidor) i korzeniom (marchew). Są nierozpuszczalne w wodzie, a rozpuszczalne w tłuszczach. Należą do naturalnych antyoksydantów. Zalicza się je do prekursorów witaminy A. W grupie tej wyróżnia się luteina, która zabezpiecza oko m.in. przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych oraz zapobiega zmianom zwyrodnieniowym plamki żółtej. Jej bogatym źródłem jest zielony groszek, żółtko jaja i szpinak.
Kwasy omega-3
Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, których świetnym źródłem są tłuste ryby morskie (dorsz, łosoś, makrela, tuńczyk), stoją na straży dobrej pracy układu nerwowego i wspomagają prawidłowe działanie wzroku. Poza tym chronią przed jaskrą i łagodzą objawy zespołu suchego oka.
Witamina E
Rozpuszczalna w tłuszczu witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który spowalnia procesy starzenia komórek. To jeden z większych sprzymierzeńców dobrego wzroku i zdrowych oczu. Największe jego ilości występują w olejach roślinnych i nasionach zbóż.
Witamina C
Dobrze rozpuszczalna w wodzie witamina C, w którą obfituje kapusta, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, kiwi, papryka, świetnie radzi sobie z wolnymi rodnikami, a tym samym zapobiega uszkodzeniom komórek. Chroni więc oczy przed schorzeniami i przedwczesnym starzeniem
Antycyjany
Te bezcenne barwniki roślinne również chronią oczy przed działaniem wolnych rodników, zapobiegając stanom zapalnym w siatkówce. Korzystnie wpływają na funkcjonowanie plamki żółtej, chroniąc i regenerując jej strukturę. Poprawiają także ostrość widzenia. Najwięcej ich występuje w borówkach (zwłaszcza w borówkach czernicach) i jagodach.
Czego unikać
Z punktu widzenia zdrowia oczu należy unikać przede wszystkim jasnego pieczywa i innych produktów wysoko przetworzonych, a więc cukru, białego ryżu, słodzonych i gazowanych napojów, słodyczy, alkoholu. Najgorsze są produkty zawierające jednocześnie tłuszcz i węglowodany, czyli popularne czipsy oraz wysoko przetworzona i skondensowana żywność. Oczy bardzo nie lubią także dymu z papierosów.
