O pomocy Polaków dla ludności żydowskiej w Małopolsce w latach 1939–1945

Chicago (Inf. wł.) – Mówiąc o pomocy Polaków dla ludności żydowskiej musimy pamiętać, że Polacy ryzykowali więcej niż każdy inny naród w Europie, byli za tę pomoc rozstrzeliwani wraz z rodzinami – powiedziała dr Elżbieta Rączy z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, współautorka wystawy pod tytułem “Sprawiedliwi wśród Narodów Świata: Pomoc Polaków dla ludności żydowskiej w Polsce południowo-wschodniej w latach 1939–1945”, która dzięki staraniu Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Chicago czwartego listopada została otwarta w Muzeum Polskim w Ameryce.

– Jeśli chodzi o nasz stan wiedzy dotyczący Polaków ratujących Żydów podczas wojny, to jest to wierzchołek wierzchołka góry lodowej… Najwięcej wiemy o tych Polakach, którzy zostali odznaczeni tytułem “Sprawiedliwy wśród narodów świata”. To są ci Polacy, dzięki którym Żydzi przeżyli, i o których Żydzi pamiętali, bo wielu jest takich, o których niestety zapomniano – podkreśliła prelegentka prezentując wystawę, którą w Muzeum można oglądać do czternastego listopada.

Prezentowana wystawa przygotowana została przez Instytut Pamięci Narodowej, oddział w Rzeszowie. Składa się z 24 paneli przedstawiających archiwalne fotografie, dokumenty, doniesienia prasowe oraz portrety zwykłych Polaków pomagających Żydom i ukrywających ich rodziny podczas II wojny światowej. Zdjęcia i dokumenty opatrzone są obszernymi komentarzami w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Każda informacja, fotografia i dokument to osobna historia cichego heroizmu, odruchu serca, ludzkiej solidarności przedstawicieli dwu narodów – polskiego i żydowskiego w czasach Zagłady.

Na wystawie zaprezentowane zostały również prace młodzieży szkół polonijnych, które przygotowane zostały na konkurs “Polscy Sprawiedliwi” – przywracanie pamięci. Prace konkursowe, mające formę pojedynczej kartki z albumu, przedstawiają losy wybranej osoby lub polskiej rodziny, która z narażeniem własnego życia ratowała Żydów w czasie wojny. Szerzej o samej wystawie i jej przesłaniu pisaliśmy na naszych łamach przed tygodniem w artykule Anny Rosy.

Dotychczas Konsulat Generalny RP w Chicago, będący jej dysponentem, zaprezentował wystawę podczas Zjazdu Nauczycieli Polskich w Chicago, w budynku stanowym Thompson Center, której współgospodarzem był skarbnik Stanu Illinois Dan Rutherford, na stanowych uniwersytetach: Northeastern Illinois University i University of Illinois at Chicago, w budynku administracyjnym Richard J. Daley Center wraz z Dorothy Brown, Clerk of the Circuit Court of Cook County, w synagodze Anshe Emet w Chicago, w Holocaust Memorial Center Zekelman Family Campus w Farmington Hills, Michigan oraz w Fundacji Kopernikowskiej w Chicago.

W niedzielnym uroczystym otwarciu eskpozycji obok wspomnianej dr Elżbiety Rączy z rzeszowskiego Oddziału IPN uczestniczyła jego dyrektor Ewa Leniart oraz dr Krzysztof Kaczmarski, Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Rzeszowie. Konsulat Generalny RP, pod którego pieczą wystawa się znajduje, reprezentowała konsul generalna Paulina Kapuścińska oraz konsul Konrad Zieliński. Gospodarzy wystawy reprezentował Zarząd Zrzeszenia Nauczycieli Polskich na czele z prezes Ewą Koch i Alicją Nawarą, która była inicjatorką tego przedsięwzięcia. Przybyłych powitali dyrektor Muzeum Jan Loryś i prezeska placówki Maria Cieśla. W gronie gości obok środowiska nauczycielskiego obecni byli przedstawiciele organizacji polonijnych z prezesem Zjednoczenia Polskiego Rzymsko Katolickiego Josephem Drobotem, prezeską Wydziału Stanowego Kongresu Polonii Amerykańskiej Mary Anselmo, jej zastępczynią Marią Roszek oraz wiceprezeską Związku Narodowego Polskiego Teresą Abick, wiceprezeską Związku Polek Sharon Zago na czele.

W trakcie otwarcia wystawy, jej inicjatorka Alicja Nawara ze szkoły św. Maksymiliana Marii Kolbe poinformowała o wynikach międzyszkolnego konkursu “Polscy Sprawiedliwi – przywracanie pamięci”. Laureaci oraz opiekujący się nimi nauczyciele odebrali wyróżnienia w postaci nagród pieniężnych, dyplomów i książek. Pierwszą nagrodę konkursowe jury przyznało Agacie Sołtys ze szkoły Mikołaja Kopernika. Druga nagroda trafiła do Chanel Polakowskiej ze szkoły Stefana Kardynała Wyszyńskiego, a trzecia do Jakuba Mazura ze szkoły Maksymiliana Kolbe. Wyróżnienie otrzymał Konrad Wilk, również ze szkoły św. Maksymiliana Kolbe.

Książkami nagrodzeni zostali także pozostali uczestnicy konkursu oraz nauczyciele ze szkół, które wzięły w nim udział. Sponsorami głównych nagród były organizacje: Kongres Polonii Amerykańskiej Illinois Division, Związek Narodowy Polski, Zrzeszenie Nauczycieli Polskich oraz firma WDT.

Tekst i zdjęcia:

AB/NEWSRP

(Zdjęcia dostępne są na stronie: www.newsrp.smugmug.com)