Andrzej Baraniak
Uroczystości w kwaterze weterańskiej cmentarza Maryhill w Niles pod Chicago od kilkunastu lat organizuje Związek Harcerstwa Polskiego w Ameryce. Obok harcerzy 26 maja uczestniczyli w nich przedstawiciele organizacji polonijnych i szkół. Gościem honorowym obchodów był jeden z niewielu jeszcze żyjących uczestników Powstania Warszawskiego, kapitan Tadeusz Gubała.
Wartę honorową przy Pomniku Żołnierza Polskiego zaciągnęli członkowie pocztów sztandarowych Stowarzyszenia Przyjaciół Ułanów Polskich im. Tadeusza Kościuszki, Towarzystwa Historycznego Armii Polskiej w Barwach 12 Pułku Ułanów Podolskich, Związku Harcerstwa Polskiego, Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej ze sztandarem 3 Dywizji Strzelców Karpackich, szkół im. Gen. Władysława Andersa i Mikołaja Kopernika.
Po wspólnym odśpiewaniu przez zgromadzonych hymnów narodowych Polski i Stanów Zjednoczonych uczestników uroczystości powitała przewodnicząca Obwodu Związku Harcerstwa Polskiego w Chicago, harcmistrzyni Beata Chodorowska-Niebrugge.
– W tym roku obchodzimy tysiąclecie koronacji księcia Bolesława Chrobrego na króla Polski oraz 85. rocznicę mordu sowietów na oficerach Wojska Polskiego, policjantach i intelektualistach. W Katyniu, Miednoje, Ostaszkowie, Starobielsku i Kuropatach śmierć od strzału w tył głowy męczeńską śmierć poniosło ponad 22 tysiące synów narodu polskiego. Pamiętamy także o tych, którzy 15 lat temu zginęli w katastrofie smoleńskiej udając się na obchody 70. rocznicy Katynia z Prezydentem RP Lechem Kaczyńskim i twórcą Pomnika Katyńskiego Wojciechem Sewerynem oraz 94 przedstawicielami najwyższych władz Rzeczypospolitej Polskiej na pokładzie. Dzisiaj oddajemy hołd tym wszystkim żołnierzom Polskiej Armii na Zachodzie, którzy polegli i zmarli w drodze do Ojczyzny – powiedziała przewodnicząca Obwodu ZHP.
– Zbawienie wieczne racz wyjednać Panie tym, którym śmierć ponieść przyszło w katyńskim lesie od strzału w tył głowy, w odwecie za „Cud nad Wisłą”. Matko Święta, gdy Syn Twój za nas konał w męce, Ty ciało Boga Syna wzięłaś w swoje ręce, zdjęłaś z krzyża i tuląc ułożyłaś w grobie. Matko Boża, w Katyniu znalazłaś dość siły, by spod nieludzkiej ziemi zbiorowej mogiły szczątki naszych najbliższych ująć w swoje dłonie i przestrzeloną czaszkę przytulić do skroni odwiecznym gestem matki. Dać ukojenie tym, którym obca przemoc ostanie tchnienie z piersi kulą wydarła przeszywając myśli. Weź w dłonie nasze serca, oducz nienawiści, oducz chęci odwetu, zemsty, zajadłości. Daj dłońmi znak na zgodę, na tryumf miłości. Daj nam moc matczynego twych dłoni oręża, daj nadzieję światu, zło dobrem zwyciężaj – tymi słowami do wspólnej modlitwy w intencji poległych zaprosiła zgromadzonych harcmistrzyni Beata Pawlikowska.
W hołdzie bohaterom hm Iwona Kumpin i phm Krzysztof Grządziel złożyli wieniec przy Pomniku Żołnierza Polskiego. Znicze przy pomniku zapalili: koordynatorka Przystanku Historia IPN Bernadetta Manturo, hm Monika Jaroszewicz i pionierka Natalia Niebrugee, członkini Stowarzyszenia Pomocniczej Służby Kobiet Marta Baraniak, prezes Towarzystwa Historycznego Armii Polskiej w barwach 12 Pułku Ułanów Podolskich Andrzej Kurpacha, przedstawicielki Związku Klubów Polskich w osobach królowej Parady 3 Maja Olivii Kowalskiej i Drugiej Damy Dworu Patrycji Niżnik, dyrektor szkoły im. Gen. Władysława Andersa Wiesława Dziedzic i szkoły im. Mikołaja Kopernika Bernarda Redlińska.
Uroczystość przy pomniku zakończył prowadzony przez hm Barbarę Chałko apel poległych, którego oprawę werbli zapewnił druh Julian Moschopoulos.
– Wzywamy do apelu oficerów Wojska Polskiego, którzy 85 lat temu zostali rozstrzelani w Katyniu. Wierzyli głęboko, że wywalczą wolność swojej ojczyźnie. Wzywamy żołnierzy I Samodzielnej Kompanii Komandosów z dowódcą majorem Władysławem Smrokowskim, który spoczywa na tym cmentarzu, żołnierzy III Dywizji Strzelców Karpackich, którzy zasłynęli w czasie walk w obronie Tobruku, a pod Monte Cassino wypełnili kolejne powierzone im zadanie i zdobyli Wzgórze 593, żołnierzy 5 Kresowej Dywizji Piechoty, którzy stoczyli okrutnie ciężkie walki i zdobyli wzgórze „Widmo” i San Angelo, żołnierzy II Samodzielnej Brygady Pancernej i II Armijnej Grupy Artylerii, żołnierzy Pomocniczej Służby Kobiet i Polowego Teatru Żołnierza ze spoczywającym tutaj dyrektorem Feliksem Konarskim-Refrenem, 923 żołnierzy spoczywających na cmentarzu Monte Cassino i wszystkich żołnierzy II wojny światowej oraz żołnierzy Bolesława Chrobrego, którzy pierwsi wytyczyli granice państwa polskiego. Niech ich czyny pozostaną na zawsze w naszej pamięci, historii Polski i dziejach narodu – powiedziała druhna Barbara Chałko zapraszając na zakończenie do odczytania apelu obecnego na uroczystości powstańca warszawskiego, kapitana Tadeusza Gubałę, który przypomniał bohaterów akcji „Burza”, podczas której ukoronowaniem walki o niepodległą Polskę było Powstanie Warszawskie.
– Powstanie miało trwać 5 do 10 dni, jednak zdrada sojuszników ze Wschodu spowodowała, że trwało 63 dni. W tej walce o suwerenność Polski życie straciło 18 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej oraz od 200 do 250 tysięcy ludności cywilnej. Dzisiejszy dzień jest poświęcony tym, którzy szlakiem krwi i cierpień odeszli w wieczność. Pielęgnujemy narodową pamięć o tych bohaterach i ofiarach – powiedział kapitan Gubała przypominając, że Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustalił nowe święto narodowe na 14 lutego, jako wyraz hołdu dla wspaniałych dziewcząt i chłopców Szarych Szeregów. Data ta wiąże się z decyzją legalnego rządu Polskiego w Londynie z gen. Władysławem Sikorskim o przemianowaniu Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową.
O pamięć dla zasług żołnierzy Błękitnej Armii, którzy w 1918 roku wyjechali ze Stanów Zjednoczonych, aby walczyć o wolność odrodzonej Polski i żołnierzy wojny obronnej Września 1939 roku apelował zastępca komendanta Placówki 90 Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej Tomasz Dąbrowski. Wiesława Dziedzic, dyrektor szkoły im. Gen. Władysława Andersa i członkini zarządu Zrzeszenia Nauczycieli Polskich przypomniała nazwiska nauczycieli, którzy po wojnie tworzyli podwaliny polonijnego szkolnictwa w Stanach Zjednoczony oraz późniejszych działaczy, jak chociażby Alicję Nawarę, która odeszła w tym roku. Na zakończenie apelu nazwiska zmarłych w tym roku członków rodziny harcerskiej odczytał hm Ryszard Owsiany.
Uroczystość Dnia Wieńczenia Grobów zakończyła salwa honorowa oddana w hołdzie bohaterom przez członków grupy rekonstrukcyjnej 12 Pułku Ułanów Podolskich i odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę”.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Baraniak/NEWSRP
