Jola Plesiewicz
W ramach nowej inicjatywy „Kultura po polsku” i obchodów Miesiąca Dziedzictwa Polskiego w USA, podczas trzech koncertów w Chicago i Detroit, wysłuchaliśmy światowej premiery „Misterium o Matce Bożej” Pawła Łukaszewskiego.
Słowo wstępne przed chicagowską premierą wygłosił Zbigniew Banaś, krytyk filmowy, dziennikarz i nauczyciel akademicki. Piękne wnętrze kościoła św. Jana Kantego z wieloma polskimi elementami, z ikoną Matki Bożej Częstochowskiej – znana też także jako „Our Lady of Chicago” – przy ołtarzu bocznym, witraże, ozdobne kolumny oraz świetna akustyka miejsca stworzyły sakralną scenę dla wydarzenia i przydały mu dostojności.
W programie koncertu były utwory między innymi: Mikołaja Majkusiaka, kompozycje Jana Sebastiana Bacha, Astora Piazzolliego, Edvarda Griega.
Koncert rozpoczął się hymnem „Bogurodzica” w wersji jednogłosowej, bez towarzyszenia instrumentów. Potem były krótkie występy solowe saksofonu (Paweł Gusnar) i akordeonu (Klaudiusz Baran) oraz wspólne. Następnie wystąpił Chór Kameralny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. Chórzyści zaśpiewali trzy utwory polskich kompozytorów: Marka Raczyńskiego, Romualda Twardowskiego i Henryka Mikołaja Góreckiego „Totus tuus” – jeden z najbardziej znanych utworów nieżyjącego już Góreckiego, jednego z trzech najwybitniejszych, polskich kompozytorów.
Po dołączeniu do Chóru Filharmonii Krakowskiej Chór Collegium Cantorum Polonia, dwa chóry i dwóch solistów wykonali „Misterium o Matce Bożej”. Prawykonanie poprowadził profesor Paweł Łukaszewski – jeden z najwybitniejszych, współczesnych, polskich kompozytorów muzyki sakralnej. Zwieńczeniem koncertu było zaśpiewanie innego, ważnego hymnu „Gaude Mater Polonia”. Brzmienie chórów i instrumentów w tej przestrzeni miało pełne, rezonujące barwy, które wzmocniły dramatyzm misterium.
O genezie powstania „Misterium o Matce Bożej” opowiedział Paweł Łukaszewski – profesor Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, kompozytor i dyrygent.
– Skomponowałem na zamówienie Chóru Collegium Cantorum Polonia z Chicago i Arkadiusza Góreckiego cykl utworów maryjnych – „Misterium o Matce Bożej”. Są to polskie pieśni maryjne, które są przedzielane częściami instrumentalnymi w wykonaniu znakomitych profesorów, wybitnych muzyków: saksofonisty Pawła Gusnara i akordeonisty Klaudiusza Barana. Ten utwór miał dzisiaj prawykonanie światowe – opowiadał profesor Łukaszewski.
Profesor Paweł Łukaszewski, który pochodzi z Częstochowy, gdzie się urodził i bywał na Jasnej Górze, bardzo podkreślił, że do „Misterium o Matce Bożej wybrał te pieśni, które lubi, zna i których istnienie chciał podtrzymać.
Kompozytor wskazał, że program maryjny jest bardzo ważny, ponieważ Polacy rozsiani po całym świecie czczą Matkę Boską Częstochowską.
– Cenne są polskie pieśni, bo one są piękne i na pewno są znane publiczności, Polonii. To są tradycyjne pieśni maryjne, a wiadomo, że trzeba naszą tradycję szanować, kulturę wspierać i ja postanowiłem, że zrobię nowe opracowanie tych pieśni zachowując melodię i teksty. Do tego są części instrumentalne, do których dźwięki są oparte na polskich pieśniach i można czasem usłyszeć jakiś fragment refrenu, czasem fragment zwrotki. Jest to tak pomyślane, żeby te części instrumentalne były wprowadzeniem do tych pieśni – wyjaśniał profesor Paweł Łukaszewski.
Dodał, że „Misterium o Matce Bożej” był utworem specjalnie napisanym dla Chicago
– Jest tak dużo Polaków w Chicago, że oni zasługują na to, żeby tę cząstkę polskości dostawać w różnej formie. Nie zawsze musi to być muzyka lżejsza, rozrywkowa. Może to być muzyka poważna. Muzyka, którą skomponowałem, nie jest ostro brzmiąca, współczesna. Raczej staram się poruszać słuchaczy, czy wiernych w kościele tak, żeby oni wynieśli coś duchowego, żeby to była przygoda duchowa. Polacy rozumieją sferę duchową, która zanika, jest w odwrocie. (…) Myślę, że dla obu stron, dla chóru i dla mnie, było to piękne wydarzenie, że premiera mogła być w Chicago – mówił kompozytor, profesor Paweł Łukaszewski.
Profesor Paweł Łukaszewski wspomniał również o pracowitych przygotowaniach do premier.
– Były również warsztaty wokalne we wrześniu. Warsztaty prowadziła Joanna Łukaszewska i Robert Nakoneczny. Staraliśmy się chór chicagowski podszkolić w śpiewie chóralnym. Zrobili duży postęp i mogli śpiewać z chórem filharmonii krakowskiej.
Po koncercie podziękowania i wyrazy uznania złożyli konsul generalna RP w Chicago Regina Jurkowska oraz ksiądz Robert Fedek – biskup pomocniczy Archidiecezji w Chicago oraz wikariusz biskupi dla Wikariatu V, który też udzielił zgromadzonym apostolskiego błogosławieństwa.
Arkadiusz Górecki dyrygent Collegium Cantorum Polonia podziękował sponsorom. Wyrazy wdzięczności przekazano proboszczowi parafii św. Jana Kantego, księdzu Davidowi Yallaly, SJC.
Projekt był dofinansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą w 2025 roku.
Tekst: Jola Plesiewicz
[email protected]
Zdjęcia: Dariusz Piłka
