Joanna Trzos
Illinois znosi stanowy podatek od żywności
W ramach budżetu stanu Illinois na rok fiskalny 2026 przyjęto ustawę znoszącą 1-procentowy stanowy podatek od artykułów spożywczych (grocery tax). Zmiana ta ma przynieść oszczędności konsumentom, jednocześnie przenosząc odpowiedzialność za uzupełnienie utraconych wpływów podatkowych na władze lokalne.
Nowe prawo umożliwia władzom miast oraz powiatów wprowadzenie własnego, lokalnego 1-procentowego podatku od żywności. Aby taki podatek mógł zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku, odpowiednie rozporządzenie musiało zostać przyjęte najpóźniej do 1 października 2025 roku.
Jak informuje Illinois Municipal League, aż 656 lokalnych władz – czyli ponad połowa wszystkich w stanie – zdecydowało się już na przyjęcie uchwał umożliwiających pobieranie lokalnego podatku od artykułów spożywczych. Lista tych miejscowości dostępna jest na stronie: https://www.iml.org/file.cfm?key=30056.
To nie pierwsza zmiana dotycząca podatku od żywności w Illinois. W 2022 roku, który był rokiem wyborczym, gubernator J.B. Pritzker zaproponował czasowe, 12-miesięczne obniżenie stanowego zamrożenie podatku od żywności z 1 procenta do zera. Wówczas w budżecie zwiększono środki, aby zrekompensować samorządom utracone dochody. Podatek stanowy został jednak ponownie przywrócony w roku fiskalnym 2024.
Zniesienie podatku stanowego i możliwość wprowadzenia go na poziomie lokalnym oznacza, że faktyczny koszt zakupów spożywczych dla mieszkańców Illinois będzie zależał od decyzji władz lokalnych.
Duże zmiany w podatkach dla korporacji
Budżet stanu Illinois na rok fiskalny 2026 wprowadza istotne zmiany w opodatkowaniu dużych przedsiębiorstw, zwłaszcza tych prowadzących działalność w wielu stanach. Nowe przepisy, zawarte w ustawie HB 2755, zmieniają sposób rozliczania dochodów korporacji i – według ekspertów – doprowadzą do wzrostu podstawy opodatkowania dla wielu dużych firm.
Illinois przechodzi na tzw. metodę „Finnigan” w ramach raportowania skonsolidowanego. Oznacza to, że do obliczania udziału sprzedaży przypadającej na Illinois będą wliczane również transakcje dokonywane przez spółki należące do tej samej grupy kapitałowej, nawet jeśli nie mają bezpośredniego związku podatkowego (tzw. nexus) ze stanem Illinois. W praktyce może to znacząco zwiększyć część dochodu podlegającego opodatkowaniu w Illinois. Nowe zasady będą obowiązywać od 31 grudnia 2025 r.
Zmianom towarzyszą także inne zaostrzenia przepisów podatkowych. Odliczenie dotyczące globalnego dochodu niematerialnego o niskim opodatkowaniu (GILTI) zostało zmniejszone do 50 procent. Dodatkowo wprowadzono bardziej restrykcyjne zasady dotyczące doliczania kosztów odsetek do podstawy opodatkowania.
Władze stanu szacują, że cały pakiet zmian przyniesie setki milionów dolarów nowych wpływów do budżetu Illinois. Krytycy ostrzegają jednak, że nowe regulacje mogą osłabić konkurencyjność stanu i zniechęcić firmy do inwestowania lub utrzymywania działalności w Illinois.
Zmiany w podatkach korporacyjnych są jednymi z najbardziej kontrowersyjnych elementów budżetu na rok fiskalny 2026 i wywołują silne reakcje w środowiskach biznesowych.
Surowsza weryfikacja kandydatów na policjantów
Jedną z najważniejszych ustaw, które wejdą w życie w 2026 r., jest tzw. Sonya Massey Law. Gubernator J.B. Pritzker podpisał ustawę SB 1953 w sierpniu br. Przepisy nakładają na agencje policyjne obowiązek przeprowadzania dokładniejszych weryfikacji wcześniejszego zatrudnienia kandydatów na funkcjonariuszy, aby upewnić się, że są oni fizycznie i psychicznie przygotowani do służby. Nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku. Projekt ustawy złożyła demokratyczna senator ze Springfield Doris Turner po tragicznej śmierci Sonyi Massey w lipcu 2024 roku. Kobieta została zastrzelona w swoim domu w okolicach Springfield przez Seana Graysona, ówczesnego funkcjonariusza Biura Szeryfa Powiatu Sangamon.
Kary za niewłaściwe przechowywanie broni
W lipcu gubernator J.B. Pritzker podpisał ustawę Safe Gun Storage Act (SB 0008), która zaostrza przepisy dotyczące przechowywania broni w domach, w których dostęp do niej mogą mieć osoby niepełnoletnie, osoby znajdujące się w grupie ryzyka lub osoby, którym prawo zabrania posiadania broni. Ustawę współtworzyli senator Laura Ellman oraz posłanka stanowa Maura Hirschauer.
Według biura gubernatora, nowe przepisy „podnoszą standardy bezpiecznego przechowywania broni, wprowadzają kary za jej niewłaściwe zabezpieczenie oraz zaostrzają wymogi dotyczące zgłaszania zagubionej lub skradzionej broni”. Zgodnie z ustawą właściciele broni będą musieli zgłosić jej zagubienie lub kradzież w ciągu 48 godzin od odkrycia zdarzenia, skracając dotychczasowy 72-godzinny termin. Przepisy wchodzą w życie 1 stycznia 2026 roku.
Ochrona imigrantów w Illinois
Ustawa Safe Schools for All Act (HB 3247), która wzmacnia ochronę rodzin imigranckich w Illinois, została wprowadzona w odpowiedzi na nasilone działania federalnych służb imigracyjnych, m.in. w ramach operacji Midway Blitz w Chicago i na przedmieściach. Akcje te wywołały protesty przed placówką ICE w Broadview i wzbudziły obawy mieszkańców.
Według biura gubernatora ustawa „zapewnia imigrantom i innym osobom dotkniętym agresywnymi działaniami federalnymi w Illinois możliwość bezpiecznego uczestniczenia w rozprawach sądowych, prawo do ochrony danych medycznych, ikorzystania z uniwersytetów oraz dostępu do opieki nad dziećmi bez obawy przed „natarczywym egzekwowaniem prawa imigracyjnego”. Przepisy określają także ścieżki prawne dla osób, które doznały szkody w wyniku działań federalnych funkcjonariuszy „świadomie naruszających prawa konstytucyjne” podczas operacji. Biuro gubernatora podkreśla, że ustawa „pociąga federalne służby imigracyjne do odpowiedzialności, chroni imigrantów w sądach, zapewnia prywatność w szpitalach, broni imigrantów na uniwersytetach oraz chroni dzieci i rodziny w żłobkach i przedszkolach”. Ustawa weszła w życie 9 grudnia wraz z jej podpisaniem przez gubernator J.B. Pritzkera.
„Squatter Bill”– łatwiejsze usuwanie dzikich lokatorów
Ustawa SB 1563, znana jako Squatter Bill, ma ułatwić policji usuwanie nielegalnych lokatorów z prywatnych nieruchomości bez konieczności przeprowadzania długiego postępowania eksmisyjnego. Dotychczas osoby zajmujące nieruchomość bez zgody właściciela mogły pozostać w miejscu zamieszkania przez cały czas trwania postępowania sądowego, zanim zostałyby zmuszone do opuszczenia lokalu. Nowe przepisy pozwolą na szybszą interwencję służb porządkowych, co ma chronić właścicieli nieruchomości przed długotrwałym zajmowaniem ich domów przez nieuprawnione osoby. Nowe przepisy wchodzą w życie 1 stycznia 2026 r.
Skuteczniejsze poszukiwania zaginionych
Ustawa SB 0024 ma na celu przyspieszenie i uporządkowanie postępowań w sprawach osób zaginionych. Przepisy likwidują obowiązujące w niektórych agencjach policyjnych okresy oczekiwania przed przyjęciem zgłoszenia o zaginięciu. Według ustawy, informacje z każdego zgłoszenia muszą być niezwłocznie wprowadzone do Law Enforcement Agencies Data System (LEADS). Agencje policyjne są zobowiązane opracować strategię prowadzenia dochodzeń, raportowania oraz działań następczych w sprawach osób zaginionych.
Jeżeli osoba pozostaje zaginiona przez 60 dni, prawo wymaga, aby agencje pozyskały i wprowadziły do National Missing and Unidentified Persons System fotografie, odciski palców, zdjęcia rentgenowskie zębów lub szkieletu oraz próbki biologiczne. Ustawa nakłada również obowiązek utrzymania sprawy zaginionej osoby w aktywnym dochodzeniu aż do jej odnalezienia i powrotu lub do momentu, gdy dalsze śledztwo stanie się niemożliwe z powodu wyczerpania tropów.
Rozszerzenie „Prawa Scotta”
Ustawa SB 1922 wzmacnia ochronę w Illinois ratowników drogowych, pieszych oraz wszystkich osób, które udzielają pomocy podczas zdarzeń drogowych. Rozszerzając obowiązujące w stanie prawo „Move Over” (Scott’s Law), przepisy zapewniają bezpieczeństwo nie tylko w przypadku zatrzymanych pojazdów, ale także w strefach awaryjnych, gdzie prowadzone są działania ratunkowe. Kierowcy, którzy nie zastosują się do tych zasad, mogą podlegać surowym karom finansowym. Przepisy wchodzą w życie, aby zmniejszyć ryzyko wypadków i poprawić płynność ruchu w sytuacjach awaryjnych. Zaostrzone przepisy wejdą w życie 1 czerwca 2026 r.
Testy dla kierowców-seniorów dopiero od 87. roku życia
Zmiany czekają kierowców-seniorów w Illinois. Zgodnie z ustawą HB1226 obowiązkowy coroczny test jazdy będzie dotyczył dopiero osób w wieku 87 lat i starszych. Dotychczas wymóg ten obejmował kierowców od 79. roku życia. Od 1 lipca 2026 r. mieszkańcy Illinois w wieku od 79 do 86 lat przy przedłużaniu prawa jazdy będą musieli przejść jedynie badanie wzroku, a w przypadku wykroczeń drogowych także test pisemny.
Bezpieczeństwo na drogach i modernizacja DMV
Ustawa HB 2983 wprowadza zmiany mające na celu zapobieganie oszustwom podczas egzaminów na prawo jazdy – zarówno tych przeprowadzanych w ośrodkach DMV, jak i testów teoretycznych zdawanych online.
Za oszustwo będzie uznane każde działanie polegające na udzielaniu odpowiedzi przez osobę trzecią, w tym próby korzystania z ukrytego mikrofonu lub telefonu komórkowego w trakcie egzaminu.
Nowe przepisy obejmują także doprecyzowanie zasad oraz najlepszych praktyk dotyczących bezpiecznego współdzielenia dróg z rowerzystami i pieszymi. Kierowcy będą zobowiązani do zmiany pasa ruchu przed wyprzedzaniem rowerzysty.
Projekt ustawy HB 2983 został zgłoszony przez posła stanowego Edgara Gonzáleza Jr. z Chicago oraz senatora stanowego Steve’a Stadelmana z Rockford. Nowe prawo wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku.
Towing pod większym nadzorem w Illinois
Ustawa SB 1550 wzmacnia nadzór nad firmami zajmującymi się holowaniem pojazdów, chroniąc mieszkańców Illinois przed nieuczciwymi i drapieżnymi praktykami.
Na mocy nowych przepisów Biuro Sekretarza Stanu Illinois zyska uprawnienia do zawieszania rejestracji lawet i pojazdów firm holowniczych, które nie uregulowały kar lub grzywien nałożonych przez stanową Komisję Handlową Illinois (Illinois Commerce Commission).
Ustawa poprawia także ochronę konsumentów podczas holowania i przechowywania pojazdów. Doprecyzowano m.in. zasady dotyczące mienia osobistego pozostawionego w holowanych samochodach, aby zapobiegać nadużyciom i nieuzasadnionym opłatom.
Sponsorami ustawy była senator stanowa Laura Murphy z Des Plaines i poseł stanowy Michael Coffey Jr. ze Springfield). Przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku.
Usprawnienie pracy sądu ds. roszczeń stanowych
Ustawa HB 1576 modernizuje działanie Illinois Court of Claims, który dotychczas opierał się na papierowych dokumentach i sesjach stacjonarnych, powodujących opóźnienia. Ustawa umożliwia przeprowadzanie sesji zdalnie oraz składanie wniosków, dowodów i zeznań, a także opłacanie opłat elektronicznie, co oszczędza czas i zwiększa wygodę dla mieszkańców stanu. Ustawa wchodzi w życie wraz z nowym rokiem.
Nowa stanowa infolinia dla ofiar przemocy domowej
Departament ds. pomocy społecznej (DHS) będzie odpowiedzialny za uruchomienie jednej, łatwej w obsłudze, ogólnostanowej infolinii informacyjno–interwencyjnej dla ofiar przemocy domowej. Zgodnie z ustawą HB 2774, DHS podpisze umowę z głównym operatorem, który zaprojektuje i wdroży system infolinii. Nowa linia ma działać przez całą dobę, 7 dni w tygodniu, być bezpłatna, wielojęzyczna i dostępna na terenie całego stanu. Operator musi mieć siedzibę w Illinois, wykorzystywać nowoczesne technologie zwiększające dostępność dla osób niesłyszących i niedosłyszących oraz posiadać co najmniej dwuletnie doświadczenie w świadczeniu usług wsparcia opartych na potrzebach ofiar przemocy domowej.
Rozszerzenie zakresu ubezpieczenia zdrowotnego
Kilka nowych ustaw – w tym Senate Bill 733 oraz House Bill 4180 – rozszerza zakres świadczeń, które muszą być objęte ubezpieczeniem zdrowotnym.
Ustawa SB 733 zobowiązuje firmy ubezpieczeniowe obsługujące pracodawców zatrudniających ponad 25 osób do pokrywania kosztów corocznej wizyty zdrowotnej związanej z menopauzą dla kobiet w wieku 45 lat i starszych. Z kolei HB 4180, uchwalona w 2024 roku, wprowadza obowiązek refundacji molekularnego obrazowania piersi, jeśli zostanie ono uznane za medycznie konieczne. Prawo rozszerza także dostęp do określonych badań mammograficznych dla wszystkich pacjentów – zazwyczaj od 35. roku życia – a nie wyłącznie dla kobiet.
Urlop dla dawców organów
Zgodnie z ustawą HB 1616 pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin będą mogli skorzystać z maksymalnie 10 dni płatnego urlopu w celu oddania narządu. Za dni urlopu pracownik otrzyma wynagrodzenie obliczone na podstawie średniej dziennej stawki. To rozwiązanie ma ułatwić decyzję o dawstwie organów i usunąć bariery finansowe związane z taką formą pomocy innym.
Większe wsparcie dla rodzin wojskowych
Ustawa SB 0032 rozszerza kryteria kwalifikacyjne do programu SNAP (bonów żywnościowych) dla gospodarstw domowych, w których są weterani lub czynni członkowie sił zbrojnych. Warunkiem jest dochód brutto nieprzekraczający 200 procent federalnego progu ubóstwa.
Sztuczna inteligencja w edukacji
Ustawa HB 1859 zakazuje wykorzystywania sztucznej inteligencji (AI) w roli głównych prowadzących zajęcia na publicznych college’ach. Zgodnie z nowymi przepisami, kursy nie mogą być prowadzone wyłącznie przez AI lub generatywne programy AI, choć nauczyciele mogą nadal korzystać z tych technologii w celu uzupełnienia tradycyjnego nauczania. Z kolei ustawa SB1920 wymaga, aby Stanowa Rada Edukacji opracowała wytyczne dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji (AI) w szkołach.
Pozostałe ważne nowe ustawy w Illinois wchodzące w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku
HB2474 – chroni mieszkańców domów opieki przed represjami, jeśli zgłaszają skargi, szukają pomocy lub uczestniczą w dochodzeniach
HB1287 – wymaga, aby placówki opieki specjalistycznej posiadały automatyczne defibrylatory zewnętrzne do 2030 r.
HB4439 – ustanawia uprawy soi jednym z oficjalnych symboli stanu Illinois
SB0727 – Safe Public Drinking Water Act – określa harmonogram wdrożenia federalnych norm PFAS dla wody pitnej oraz wymaga badań niektórych zbiorników wodnych pod kątem obecności 1,4-dioksyanu.
SB 0212 – nakłada na pracodawców obowiązek zapewnienia płatnych przerw dla karmiących matek, aby mogły odciągać mleko dla dziecka
SB 0073 wymaga, aby producenci żywności dla niemowląt testowali swoje produkty na arsen, kadm, ołów i rtęć co najmniej raz w miesiącu.
SB314 – wymaga, aby centra fitness informowały klientów o zmianach w cenie lub ograniczeniach w kontraktach co najmniej 60 dni przed automatycznym odnowieniem członkostwa
SB 0710 – umożliwia Departamentowi Zasobów Naturalnych wydanie dwóch darmowych zezwoleń na odstrzał młodych jeleni oraz zwierzyny powodującej szkody na prywatnych działkach.
Lista ustaw, które wejdą w życie w 2026 r. dostępna jest na stroniehttps://www.illinoissenatedemocrats.com/images/2025/bills-taking-effect-2026.pdf
Joanna Trzos
[email protected]
