(Korespondencja z Florydy) Tegoroczny 36. Międzynarodowy Bal Polonez, zorganizowany pod hasłem „Światłe Umysły”, przez Amerykański Instytut Kultury Polskiej w Miami, uczcił pamięć i osiągnięcia polskich i polsko-amerykańskich naukowców oraz wynalazców. Złote Medale przyznano dr Hilaremu Koprowskiemu (PA), pionierowi badań nad doustną szczepionką przeciw wirusowi polio, dr Andrzejowi Schally (FL), laureatowi Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1977 roku oraz dr Scottowi Parazynskiemu (TX), lekarzowi i astronaucie NASA, który odbył pięć podróży pozaziemskich.
36. Bal Polonez odbył się 2 lutego 2008 roku w Miami, pod patronatem Mariusza Brymory, radcy do spraw kultury oraz Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej, w Waszyngtonie. Amerykański Instytut Kultury Polskiej założony i kierowany przez lady Blankę Rosenstiel, rozpoczął przygotowania do celebrowania „Światłych Umysłów” jeszcze długo przed balową galą. Główna część magazynu „Good News” – corocznej publikacji Instytutu, była poświęcona grupie wybitnych polskich uczonych i ich dokonaniom w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych.
Wśród nazwisk prominentnych polskich naukowców jak Heweliusz, Mikołaj Kopernik, Maria Skłodowska-Curie, Zygmunt Wróblewski, Karol Olszewski, Stefan Banach, Ludwig Hirszfeld czy Marian Smoluchowski, magazyn „Good News” opisał niezwykłe osiągnięcia uczonych, którzy urodzeni w Polsce prowadzili swoje badania poza ojczyzną, a szczególnie w Stanach Zjednoczonych.
Nawiązując do słów Louisa Pasteura (1822-1895), iż „nauka nie ma ojczyzny, ale posiada ją uczony”, Polska może poszczycić się zasługami tak wybitnych polsko-amerykańskich naukowców jak: Aleksander Wolszczan (1946), odkrywca pierwszych planet spoza Układu Słonecznego; Bohdan Paczyński (1940-2007), jeden z najwybitniejszych astrofizyków na świecie; Kazimierz Fajans (1887-1975), fizykochemik, współtwórca nauki o promieniotwórczości; Kazimierz Funk (1884-1967), biochemik, twórca nauki o witaminach; Roald Hoffman (1937), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1981, poeta i pisarz; Stanisław Ulam (1909-1984), naukowiec w dziedzinach matematyki, fizyki matematycznej, topologii, teorii mnogości, teorii miary, procesów gałązkowych, należący do grupy opracowującej teorię konstrukcji bomby wodorowej i jeden z pierwszych naukowców, którzy wykorzystywali w swych pracach komputer; Alfred Tarski (1901-1983), jeden z najwybitniejszych logików wszech czasów; Andrzej Schally (1926), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1977 roku za odkrycie zjawiska wydzielania hormonów w podwzgórzu mózgu oraz badanie ich budowy i czynności, co zapoczątkowało neuroendokrynologię; Maria Zakrzewska (1829-1902), założycielka pierwszego szpitala dla matek i dzieci w Bostonie i zarazem drugiego szpitala w Stanach Zjednoczonych, prowadzonego przez kobiety lekarki; Leopold Infeld (1898-1968), autor prac z ogólnej teorii względności, teorii pola i elektrodynamiki, wspó;pracownik Alberta Einsteina, wraz z którym napisał książkę „The Evolution of Physics”; Albert Michelson (1852-1931), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1907 roku za konstrukcję interferometru; czy Frank Wilczek (1951), uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki w 2004 roku za pracę dotyczącą asymptotycznej swobody w teorii silnych oddziaływań między cząstkami elementarnymi.
Wymieniając wybitnych polskich i polsko-amerykańskich naukowców, nie sposób pominąć wynalazców, których pomysły usprawniły jakość życia w Polsce i za granicami. Wśród nich Ignacego Łukasiewicza (1822-1882), polskiego aptekarza i przedsiębiorcę, wynalazcę lampy naftowej, twórcę przemysłu naftowego, rewolucjonistę i działacza niepodległościowego; Stephanie Kwolek (1923), wynalazczynię polimeru Kevlar – substancji o bardzo wysokiej odporności mechanicznej na rozciąganie, stosowanej między innymi w kamizelkach kuloodpornych, kaskach i hełmach ochronnych, trampolinach, wewnętrznych powłokach nart, rakiet tenisowych i kajaków, a nawet częściach pancerza lotniskowców; Mieczysława Bekkera, polskiego inżyniera i naukowca, który w odpowiedzi na ogłoszony przez NASA w 1961 roku konkurs na pojazd zdolny do poruszania się po Księżycu, w ramach programu Apollo Space Program, skonstruował wraz ze swoim zespołem pojazd księżycowy LRV; Elonkę Dunin (1958), programistkę gier komputerowych, pisarkę i kryptografa; Stephana „Woz” Wozniaka, jednego z dwóch założycieli firmy informatycznej Apple Computer, projektanta komputera Apple I; czy też wybitnego astronautę polskiego pochodzenia, dr Scott’a Parazynskiego, który odbył pić podróży pozaziemskich, zreperował część promu kosmicznego i przebył 23 miliony mil w przestworzach.
Sukcesy naukowe polskich i polsko-amerykańskich naukowców są nie tylko powodem do dumy, lecz także mechanizmem uświadamiającym społeczności amerykańskiej poziom wiedzy i ambicji naukowych, jakimi od wieków szczycą się Polacy. Historia polskiej kultury i oświaty ukazuje nowatorstwo i niezwykły postęp, jakim wykazali się nasi rodacy, począwszy od XII wieku. Ustanowienie przez króla Kazimierza Wielkiego w 1364 roku drugiego w Europie Środkowej, najstarszego uniwersytetu – Akademii Krakowskiej, przyczyniło się w ogromnej mierze do rozwoju myśli naukowej w Polsce. Komisja Edukacji Narodowej, powołana w 1773 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego była prototypem pierwszego ministerstwa oświaty w Europie. Obecnie Polska może poszczycić się 24. uniwersytetami i zalicza zdobywanie wiedzy do grupy fundamentalnych wartości, jakie zaszczepia się nowym pokoleniom.
W Stanach Zjednoczonych nadal zdarzają się sytuacje, w których Polacy są ukazywani w złym i często fałszywym świetle. Nazwiska takie jak Mikołaj Kopernik czy Maria Skłodowska-Curie nie są kojarzone z Polską. Dlatego też, obowiązkiem naszym jako Polonii, jest szerzenie wiedzy o naszym kraju i przekazywanie informacji o nieprzeciętnym wkładzie naszych rodaków w kształtowanie wiedzy i postępu technicznego na świecie.
Tegoroczny Bal Polonez w Miami wielokrotnie nawiązywał do tematu przekraczania granic geograficznych, pozaziemskich, czy też intelektualnych. Zgromadzonej w malowniczym Surf Club w Miami grupie czołowych naukowców, eleganckim paniom i panom towarzyszył król Rwandy, Kingeli V, kanclerz Rwandy, Boniface Benzinge, książę Etiopii, Ermias Sahle-Sellasie Haile-Selassie, radca do spraw kultury przy Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej, Mariusz Brymora wraz z małżonką Grażyną, lady Blanka Rosenstiel, konsul honorowy oraz założycielka i prezydent Amerykańskiego Instytutu Kultury Polskiej w Miami, wicekonsul honorowy i dyrektor Instytutu, Beata Paszyc oraz dyrektor Fundacji Chopinowskiej w Stanach Zjednoczonych, Jadwiga Gewert. Na Bal przybyli goście z Polski, Kanady, Monako, Szwecji i terenu Stanów Zjednoczonych, oraz – już tradycyjnie – grupa przyjaciół hrabiny Barbary Pągowskiej-Cooper (wiceprezesa Instytutu) z Chicago, między innymi Krzysztof Kurczaba, członek Rady Nadzorczej Instytutu, dr Jerome Zwierzycki z małżonką Patrycją, państwo Wiesław i Halina Włodarscy, i wielu innych. Bal zaszczycili swoją obecnością również hiszpańskojęzyczni przedstawiciele emigracji kubańskiej.
Lady Blanka Rosenstiel uroczyście powitała zebranych gości i otwarła galę poświęconą „Światłym Umysłom”, podkreślając światową skalę osiągnięć naukowych Polaków. Następnie powitalne przemówienie wygłosił Mariusz Brymora. Mistrz Ceremonii, Jarosław Rottermund, odczytał listy gratulacyjne od prezydentów Lecha Kaczyńskiego i George’a W. Busha, od senatorów Florydy oraz kardynała Maidy z Detroit i biskupa Weńskiego z Orlando. „Poloneza czas zacząć” – zapowiedział Mistrz Ceremonii i dosto
jni goście odtańczyli tradycyjnego Poloneza, inaugurującego Bal. Kolejno na scenę zaproszono Polsko-Amerykański Folklorystyczny Zespół Taneczny z Nowego Jorku, który ma w swoim repertuarze około 23 polskich tańców regionalnych. Ubrani w piękne, odzwierciedlające epokę stroje, tancerze kilkakrotnie zabawiali zebranych gości.
Markiz Alexander Colonna Walewski Montague, z polecenia księcia Portugalii, Doma Duarte Pio de Braganca, uhonorował lady Blankę królewskim Orderem Świętego Michała, który został jej przyznany za działalność filantropijną oraz szerzenie wiedzy o Polsce i jej kulturze. Następnie przyszedł czas na wręczenie Złotych Medali i Wyróżnień. Kazimierz Twardowski, twórca filozoficznej Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, w swoim wykładzie „O dostojeństwie uniwersytetu” podkreślił, że „[...] w tym właśnie uwydatnia się charakter obiektywny badania naukowego, że nie przyjmuje ono rozkazów od żadnych czynników zewnętrznych i że nie chce służyć żadnym względom ubocznym, lecz że za panów swoich uznaje jedynie doświadczenie i rozumowanie i że jedno tylko ma zadanie: dochodzenie należycie uzasadnionych sądów prawdziwych albo przynajmniej jak najbardziej prawdopodobnych”. Takim celem kierowali i kierują się zasłużeni polscy naukowcy, nagrodzeni na Balu Złotymi Medalami, najwyższymi odznaczeniami Amerykańskiego Instytutu Kultury Polskiej.
Złote Medale, które w przeszłości otrzymali między innymi prezydent Lech Wałęsa, senator Barbara Mikulski, aktorka Stephanie Powers, profesor Norman Davies, czy kompozytor Krzysztof Penderecki, w tym roku otrzymali: dr Hilary Koprowski, dr Andrzej Schally i dr Scott Parazynski. Upamiętnieni zostali też naukowcy i wynalazcy, tacy jak Elonka Dunin, która odnosi wybitne sukcesy w dziedzinie kryptografii; Stephanie Kwolek za osiągnięcia w dziedzinie chemii oraz wynalezienie polimeru „Kevlar”; prof. Tadeusz Maliński za dokonania w dziedzinie biochemii; prof. Stefan Paszyc w dziedzinie fotochemii; oraz prof. Marian Pospieszalski w dziedzinie astronomii. Specjalne Wyróżnienie za propagowanie wiedzy o Polsce otrzymał ojciec Ian Boyd z Instytutu Wiary i Kultury G. K. Chestertona w Waszyngtonie.
W Balu uczestniczyli również Walter Zachariasiewicz, działacz polonijny, autor książki „Etos Niepodległościowy”; prof. Marek Chodakiewicz i prof. John Lenczowski z Institute of World Politics z Waszyngtonu; prof. Thaddeus Radziłowski z Piast Institute w Michigan, George Sobieraj, prezydent organizacji Cleveland Society of the Poles, Ben Stefański II, prezydent organizacji Polish American Cultural Center oraz Thaddeus Mirecki, prezydent organizacji American Council of Polish Culture. W gronie gości znajdował się również Waldemar Dowiak, brat lady Blanki wraz z córką, Bianką Ornaf z Kalifornii. Państwo Rose i Edward Kruszewscy, wieloletni członkowie Rady Nadzorczej Amerykańskiego Instytutu Polskiej Kultury w Miami, obchodzili podczas Balu 57. rocznicę ślubu. Otoczeni dziećmi i wnukami, Kruszewcy celebrowali zarówno osiągnięcia naukowe Polaków, jak i też swoją rodzinną uroczystość.
Po części oficjalnej Balu, lady Blanka zaprosiła gości do zabawy. Bal zakończył się polonezem odtańczonym przez wszystkich. Następnego dnia, jak co roku, odbyło się uroczyste śniadanie. Goście wymieniali się wrażeniami i kontynuowali zarówno rozmowy, jak i tańce. Darek Barcikowski, wydawca i dziennikarz gazety „Biały Orzeł” z Bostonu, przedstawił zebranym gościom ogólnokrajową kampanię „Polonia głosuje 2008”, która ma na celu zachęcenie Polonii do wzięcia udziału w amerykańskich wyborach prezydenckich 08’ i przez to osiągnięcie statusu grupy etnicznej o dorobku 1 miliona głosujących obywateli. Więcej informacji o inicjatywie na stronie internetowej www.poloniavotes2008.com.
* Więcej informacji o Instytucie na stronie: www.ampolinstitute.org. email: [email protected] Ula Furman
Redakcja
