Redakcja
Żeby zdrowym być
Dorota Feluś
Wraz z nadejściem jesieni u większości z nas pojawia się smutek i przygnębienie. W niektórych przypadkach objawy te wręcz paraliżują normalne funkcjonowanie. Mówimy wtedy o tzw. depresji sezonowej. Klasyczne objawy Terminem depresji sezonowej, która nazywana jest także chorobą afektywną sezonową (seasonal affective disorder – SAD) określa się obniżenie nastroju, postać smutku lub przygnębienia, który pojawia się koło października lub listopada i utrzymuje przez całą zimę. Etiologia zaburzenia jest w chwili obecnej nieznana, ale uważa się, że chorobę tę wywołuje brak światła słonecznego we wczesnych godzinach rannych i zmiany temperatur. To ostatnie powoduje zakłócenie cyklu snu i rytmu wydzielania hormonów. Ulega też zmianie stężenie substancji chemicznych w mózgu, tzw. neuroprzekaźników, w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, np. serotoniny, która jest odpowiedzialna za kontrolę nastroju. Tak jak każdy rodzaj depresji, tak i ta, występują częściej u kobiet niż u mężczyzn. Wśród cierpiących na depresję sezonową aż cztery piąte stanowią właśnie kobiety. Na SAD chorują też małe dzieci. Klasyczne objawy depresji sezonowej:, • obniżona aktywność, • uczucie smutku ze skłonnością do płaczu, • niepokój, lęk, strach, • nadmierna senność współistniejąca z pogorszeniem jakości snu, • uczucie przewlekłego zmęczenia, • skłonność do szybkiego wpadania w gniew, • trudności ze skupieniem uwagi, • problemy z pamięcią i koncentracją, • poczucie beznadziejności, bezradności, • problemy z wykonywaniem codziennych czynności, które o innej porze roku wykonywane są bez wysiłku, • niechęć do pracy, ale także funkcjonowania w społeczeństwie, • utrata zainteresowań, zobojętnienie, • wzmożony apetyt, zwłaszcza na węglowodany i związany z tym znaczący przyrost masy ciała, • obniżenie popędu seksualnego, • niemożność przeżywania drobnych radości, • ospałość, poczucie beznadziejności, bezradności, • u kobiet nasilenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Obecność SAD można stwierdzić, jeśli objawy występują każdego lub prawie każdego dnia przez co najmniej dwa tygodnie. Najlepiej, gdy zrobi to lekarz specjalista. Depresja może być bowiem sygnałem innej poważnej choroby, w tym choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego, zaburzenia czynności tarczycy lub może być również spowodowana niepożądanym działaniem leków przyjmowanych z różnych przyczyn. Sposoby zwalczania Na efekt przeciwdepresyjny istotny wpływ ma ekspozycja na światło. Jedną ze sprawdzonych metod leczenia SAD jest terapia światłem, czyli fototerapia. Polega ona na codziennym, w okresie jesienno-zimowym, naświetlaniu oczu sztucznym jasnym i silnym światłem, tzn. światłem o natężeniu 2500-10 000 luksów. Do emisji tego rodzaju światła służą specjalne lampy, takie jak Bioptron, Fotovita, Bright Light. Eliminują one promienie ultrafioletowe, więc nie istnieje ryzyko oparzenia skóry. Inne metody leczenia SAD • psychoterapia, czyli oddziaływanie słowem, leczenie rozmową: jej celem jest nie tylko wyleczenie z depresji, ale także nakłonienie do innego spojrzenia na życie; psychoterapia może wskazać, w jaki sposób poradzić sobie z depresją, • akupunktura: polega na stymulacji ściśle określonych punktów ciała przez nakłuwanie skóry cieniutkimi igłami lub pobudzanie prądem elektrycznym; pomaga złagodzić objawy SAD, • farmakoterapia, czyli zastosowanie środków przeciwdepresyjnych. Zaleca się również spacery, zwłaszcza przed południem i jak największą aktywność ruchową, najlepiej na świeżym powietrzu.
