Do wyjątkowo trudnego, ale jak ważnego zagadnieniem przygotowali się uczniowie: Polskiej Szkoły im. Gen. Andersa, Polskiej Szkoły im. M. Kopernika, Polskiej Szkoły im. Bł. Brata Chmielowskiego, Polskiej Szkoły im. J. Karskiego, Polskiej Szkoły Językowej im. F. Konarskiego. Pani Dyrektor Renata Rudnicki powitała gości cytatem z „Mazepy” Juliusza Słowackiego: „Ze wszystkich nędz najstraszniejsze ludzkie zapomnienie”, zapewniając tym samym, że dzieci i młodzież polonijna pamiętają o trudnych wydarzeniach z kart polskiej historii. Spotkanie rozpoczęto wniesieniem przez uczniów szkoły zapalonego znicza, który tlił się przy krzyżu z drzewa brzozy. W ten wzruszający sposób upamiętniono ofiary katyńskie i nieludzkiej ziemi syberyjskiej.
Zaproszono wyjątkowych gości: Panią Annę Wójtowicz, Panią Betty Uzarowicz, której syn Piotr Uzarowicz jest twórcą filmu „Żona oficera” oraz Ewę Koch, wieloletnią prezes Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Ameryce i Helenę Sołtys, przedstawicielkę Przystanku Historia, Chicago.
Konkurs, przygotowany w formie turnieju prowadziła wicedyrektor Szkoły im. J. Słowackiego Marta Żółtowska. Przebiegał on bardzo sprawnie, a wiedza zawodników była imponująca. Uczestnicy zmierzyli się z siedmioma konkurencjami, w których znalazła się między innymi krzyżówka, karta pracy, ukryte obrazy, czy znana i lubiana przez wszystkich forma zabawy: Jeopardy. Wyśmienite przygotowanie uczniów sprawiło, że po zakończeniu szóstej konkurencji punktacja była bardzo wyrównana i dopiero ostatnie zadanie pisemne wyłoniło zwycięzców. Uczestnikom postawiono dwa pytania: 1. Napisz, w jaki sposób Wasze pokolenie może upamiętnić ofiary Zbrodni Katyńskiej i Odysei Syberyjskiej? 2. Jakie są Wasze przemyślenia i odczucia na temat Zbrodni Katyńskiej i Odysei Syberyjskiej?
Odpowiedzi młodych ludzi były bardzo mądre i ciekawe: „(…) powinno być więcej takich konkursów jak ten, aby pamięć i prawda o tamtych wydarzeniach nie została zapomniana”, albo: ,,(…) możemy nagrywać filmiki na TikToku i Instagramie, aby nasi koledzy i koleżanki wiedzieli o Katyniu”. Wspominali również o zapalaniu zniczy pod Pomnikiem Katyńskim w Niles, o obejrzeniu filmu ,,Żona oficera”, odsyłali do poezji Feliksa Konarskiego i lektury książki Wiesława Adamczyka pt. ,,Kiedy Bóg odwrócił wzrok”. Wszystkie wypowiedzi były bardzo dojrzałe i udowodniły, że młodzież bardzo poważnie i z szacunkiem podeszła do tego zagadnienia.
W trakcie obrad jury, uczniowie Szkoły im. J. Słowackiego przenieśli widzów i gości w klimat wigilii roku 1941, do mroźnej, dalekiej Syberii. Sugestywne stroje, choreografia i tekst napisany przez Panią Marzenę Pasulę sprawiły, że wszyscy poczuli smutek, żal oraz tęsknotę za krajem i bliskimi, które towarzyszyły Sybirakom. Zaproszeni goście oraz opiekunowie, którzy przybyli na turniej zwrócili uwagę na to, że organizatorzy bardzo pomysłowo ułożyli pytania konkursowe, wplatając je we fragmenty filmów dokumentalnych na temat konkursu, a których autorką była Magda Vickerman.
Zebrani goście mieli możliwość obejrzenia dwóch wystaw – jednej poświęconej zbrodni katyńskiej oraz drugiej ukazującej tragiczny los Polaków zesłanych na Syberię.
Dużym przeżyciem była dla wszystkich obecność Pani Anny Wójtowicz, która w pięknych, wzruszających słowach opowiadała o tragicznej historii swojego dziadka oraz ojca, Wojciecha Seweryna. W maju 2000 powołał on w Chicago Komitet Budowy Pomnika Ofiar Katyńskich, którego był przewodniczącym. Zaprojektowany przez Seweryna pomnik, zlokalizowany na Cmentarzu św. Wojciecha w Niles, został odsłonięty 17 maja 2009. Wojciech Seweryn zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku w drodze na obchody 70. rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Pani Anna przyniosła wiele pamiątek rodzinnych, zdjęć, książeczki wojskowe, oryginalne listy z Czerwonego Krzyża, które każdy mógł obejrzeć.
W jury turnieju zasiadły: Pani Małgorzata Pawlusiewicz, wieloletnia nauczycielka, przyjaciel dzieci i młodzieży, autorka podręczników, Pani Maria Zakrzewska, nauczyciel, bibliotekarka Chicago Public Library oraz Pani Barbara Aniecko, nauczycielka Szkoły J. Słowackiego. Po 7 rundach turnieju komisja wyłoniła zwycięzców: trzyosobową drużynę z Polskiej Szkoły im. J. Karskiego w składzie: Zofia Skobel, Patryk Leśniak i Agata Zolnik. Na drugim miejscu uplasowali się zawodnicy z Polskiej Szkoły Językowej im. F. Konarskiego: Julia Szmajda, Natalia Tokarska i Damian Łapa, a na trzecim miejscu podium znaleźli się uczniowie z Polskiej Szkoły im. gen. Wł. Andersa, z grupy B w składzie: Karolina Wodzińska oraz Oscar i Olivier Bryła. Wszyscy uczestnicy zostali nagrodzeni cennymi nagrodami, a wszystko to dzięki sponsorom, którymi byli: Związek Narodowy Polski (Polish National Alliance, PNA), Polish & Slavic Federal Credit Union, Konsulat Generalny RP w Chicago, Zrzeszenie Nauczycieli Polskich w Ameryce, Przystanek Historia IPN Chicago, Wisdom Publishers, Active Care Center i Pani Betty Uzarowicz.
Turniej był hołdem złożonym ofiarom tragicznych wydarzeń, które na zawsze zapisały się na kartach polskiej historii. Był nie tylko sprawdzianem wiedzy, ale przede wszystkim formą pamięci o tysiącach polskich oficerów zamordowanych w Katyniu oraz o wszystkich rodakach, którzy doświadczyli cierpień zesłania na Syberię.
Podziękowania należą się wszystkim zaangażowanym w kultywowanie pamięci o tych bolesnych, lecz niezwykle ważnych wydarzeniach naszej narodowej historii. Niech konkursy takie jak ten, będą zarówno lekcją przeszłości, jak i refleksją nad wartością wolności i niepodległości.
Marta Żółtowska
Nauczycielka Polskiej Parafialnej Szkoły im. J. Słowackiego w Wheeling
Zdjęcia: arch. szkolne
