Łukasz Dudka
Ryszard Owsiany urodził się w Chicago w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Jego ojciec, żołnierz I Dywizji Pancernej gen. Maczka, po wojnie osiedlił się w Londynie, a następnie trafił do Chicago. Mimo że uciekał z Polski jako siedemnastolatek przed sowiecką agresją, przez całe życie pielęgnował polską tożsamość i wartości, które przekazał synowi.
Dzieciństwo Ryszarda upłynęło w dzielnicy Humboldt Park – wówczas bastionie polskich imigrantów i weteranów wojennych. To tam formowało się jego przywiązanie do tradycji i języka. Uczęszczał do polskich szkół sobotnich, był ministrantem, tańczył w harcerskim zespole „Lechici”, a język polski – jak sam podkreśla – okazał się atutem nie tylko w życiu społecznym, ale i zawodowym.
Od najmłodszych lat związał się z harcerstwem. To właśnie w ZHP odnajdywał wartości, które stały się drogowskazem jego życia: służbę, braterstwo, odpowiedzialność. Owsiany nie tylko przeszedł całą ścieżkę harcerską, aż po stopień harcmistrza, ale przez dekady kształtował kolejne pokolenia młodzieży. Dla wielu stał się mentorem, przewodnikiem, autorytetem. Wspomnienia dawnych obozowiczów potwierdzają, że to dzięki niemu potrafili lepiej odnaleźć się w życiu – nawet w wojsku.
Jego zaangażowanie nie ograniczało się do pracy z młodzieżą. Harcerze z Chicago, z Owsianym na czele, brali aktywny udział w manifestacjach antykomunistycznych, organizowali pomoc dla „Solidarności”, współtworzyli struktury poparcia dla niepodległej Polski.
Ryszard Owsiany od ponad dekady jest prezesem jednej z najważniejszych instytucji polonijnych – Muzeum Polskiego w Ameryce. Jak sam mówi, to „skarb Polonii”, miejsce przechowujące pamięć, historię, dziedzictwo i tożsamość polską w USA. Pod jego przewodnictwem muzeum nie tylko odnowiło wiele zbiorów, zyskało prestiż, ale także otworzyło się na nowe pokolenia, na nowoczesne wystawy i ambitne projekty.
Dzięki współpracy z Ministerstwem Kultury i MSZ, Muzeum mogło przeprowadzić konserwację unikatowych eksponatów – takich jak pióro, którym Ignacy Jan Paderewski podpisał Traktat Wersalski – i zorganizować liczne wystawy tematyczne.
Owsiany to nie tylko lider, ale też artysta i animator życia społecznego. Od lat tworzy choreografie do prestiżowego Balu Amarantowego Legionu Młodych Polek – m.in. słynnego Białego Mazura. Dzięki jego pasji i profesjonalizmowi kolejne pokolenia młodych Polaków mają szansę poczuć się częścią wielowiekowej tradycji i wystąpić przed setkami widzów z dumą i godnością.
Po studiach na DePaul University, gdzie ukończył zarządzanie, pracował m.in. dla kongresmena Romana Pucińskiego – legendarnej postaci życia politycznego Polonii. To właśnie Puciński nauczył go, jak łączyć uczciwość z politycznym zaangażowaniem. Do dziś Owsiany wspomina go jako jednego z swoich najważniejszych mentorów.
Poza działalnością społeczną, Ryszard Owsiany gra na gitarze w amatorskim zespole muzycznym, kolekcjonuje znaczki (jego zbiór polskich znaczków jest niemal kompletny), należy do klubu filatelistów Polonus, i z pasją podróżuje, szczególnie do Meksyku.
Tytuł „Wybitnego Polaka za granicą” to ukoronowanie kilkudziesięciu lat nieprzerwanej, pełnej pasji i poświęcenia pracy na rzecz Polonii. Ale jak sam Ryszard Owsiany przyznaje – to nie nagrody są najważniejsze, lecz „dziedzictwo, które trzeba przekazać dalej”.
Jest postacią, której oddanie, energia i wiara w sens wspólnotowego działania inspirują kolejne pokolenia. A historia jego życia pokazuje, że niezależnie od miejsca na świecie, bycie Polakiem to przede wszystkim misja i zaszczyt.
Tekst: Łukasz Dudka
Zdjęcia: archiwum R. Owsianego
