Reklama

Intuicja – szósty zmysł

Czy kiedykolwiek „po prostu wiedziałeś”, że coś się wydarzy, choć nie potrafiłeś tego logicznie wyjaśnić? Czy podjąłeś trafną decyzję, w ułamku sekundy, bez analizy wszystkich danych? To właśnie intuicja – zjawisko, które fascynuje filozofów, artystów i naukowców. Choć przez wielu bywa traktowana jak mistyczny „szósty zmysł”, psychologia rzuca na nią zupełnie inne światło.

Katarzyna Pilewicz
07/17/2025 04:48 PM

Autor: Adobe Stock

Czym jest intuicja?

W języku potocznym intuicja kojarzy się z przeczuciem, instynktem, wewnętrznym głosem. Z psychologicznego punktu widzenia to szybki, automatyczny sposób przetwarzania informacji, który zachodzi poza naszą świadomą kontrolą. Amerykański psycholog Daniel Kahneman, laureat Nagrody Nobla, opisał intuicję jako część szybkiego, emocjonalnego i intuicyjnego trybu myślenia, w przeciwieństwie do wolniejszego, bardziej analitycznego, świadomego i racjonalnego trybu, zwanego systemem 2.

Skąd się bierze intuicja?

Intuicja nie jest magicznym darem – to efekt nieustannego uczenia się z codziennych doświadczeń. Nasz mózg, przetwarzając tysiące zdarzeń, tworzy ukryte w podświadomości schematy i wzorce. Kiedy pojawia się sytuacja podobna do tej, którą już przeżyliśmy, mimo że nawet jej świadomie nie pamiętamy – mózg wyciąga gotowe odpowiedzi, zanim jeszcze zdążymy je przemyśleć. Dlatego też doświadczeni lekarze, szachiści czy sportowcy często podejmują błyskawiczne i trafne decyzje – ich intuicja została „wytrenowana” przez lata praktyki.

Intuicja a emocje

Intuicja bywa silnie związana z emocjami. Badania wykazują, że osoby, które posiadają wysoką inteligencję emocjonalną są bardziej wrażliwe na własne sygnały emocjonalne, przez co częściej polegają na intuicji i robią to skutecznie. Psychologowie mówią o tak zwanym „przetwarzaniu afektywnym” – uczucia pełnią funkcję sygnałów ostrzegawczych lub motywacyjnych. Na przykład niepokój przy podpisaniu umowy ostrzega przed zagrożeniem, jest sygnałem „zatrzymaj się i sprawdź lepiej”. Entuzjazm mobilizuje do działania, dzięki niemu możemy porwać się na dokonanie projektu, który może okazać się sukcesem. Emocje często wyprzedzają myśli, są naszym systemem alarmowym i kompasem. Warto nauczyć się je zauważać i rozumieć.

Kiedy ufać intuicji?

Nie każda intuicja jest trafna, gdyż może być obciążona błędami poznawczymi – takimi jak uprzedzenia, stereotypy czy złudzenia optymistyczne. Intuicja działa najlepiej w sytuacjach, w których mamy duże doświadczenie i szybki dostęp do informacji zwrotnych. Gorzej sprawdza się w złożonych, nowych lub nieprzewidywalnych warunkach. Dlatego psychologowie zalecają – warto słuchać intuicji, ale nie na ślepo. Dobrze jest łączyć ją z racjonalną analizą, a w przypadku ważnych decyzji – dać sobie czas na refleksję.

Jak rozwijać intuicję?

Intuicja to nie magia, ale efekt doświadczenia skumulowany w postaci szybkich, nieświadomych analiz poprzednich doświadczeń. Kiedy nauczymy się rozpoznawać nasze przeczucia, staną się naszym niezawodnym wsparciem w pracy, związkach i codziennym życiu. Aby lepiej rozwijać intuicję zapisz w notesie krótkie refleksje poprzednich przeczuć i późniejsze rezultaty, kiedy posłuchałeś intuicji z dobrym skutkiem, a kiedy wynik nie był najlepszy. Dobrze jest codziennie ćwiczyć uważność – tylko pięć minut medytacji dziennie pozwala wyciszyć umysł i usłyszeć subtelne sygnały ciała. I zawsze zatrzymaj się na chwilę, nawet jeśli jesteś pod presją, zadaj sobie pytanie:„co podpowiada mi serce”?

Intuicja a współczesne życie

W świecie pełnym informacji i przeciążeń zewnętrznymi sygnałami intuicja może być cennym narzędziem. Pomaga szybko filtrować dane, podejmować decyzje w stresie, a czasem – chroni przed błędem. To także ważny element twórczości i rozwiązywania problemów – wielu naukowców przyznaje, że ich największe odkrycia zaczęły się od „dziwnego przeczucia”. Pamiętajmy, że intuicja to naturalny mechanizm, który – dobrze rozumiany – może stać się sprzymierzeńcem w codziennym życiu. Warto się go nauczyć słuchać, ale jeszcze bardziej – zrozumieć, skąd się bierze i kiedy działa najlepiej.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.