Po raz pierwszy w historii, izraelska orkiestra symfoniczna zagrała muzykę Ryszarda Wagnera. Koncert wzbudził energiczne protesty, szczególnie w środowiskach kombatanckich i wśród ocaleńców od Zagłady, a wokół całej sprawy wznowiona została ożywiona dyskusja, która toczy się od ponad 60 lat.
Ryszard Wagner jest w Izraelu bojkotowany nie tylko dlatego, że był ulubionym kompozytorem Hitlera, a w takt jego marszów maszerowały jednostki Wehrmachtu i SS, lecz również dlatego, że sam był ideowym antysemitą i przy każdej okazji demonstrował swoją nienawiść do Żydów.
Mimo to w Izraelu już w przeszłości próbowano wykonywać jego muzykę, wychodząc z założenia, że w świecie muzyki nie da się bojkotować wielkiego kompozytora, który choć nienawidził Żydów, żył przecież w zupełnie innym okresie, nie miał nic wspólnego z nazizmem. Jednym z pierwszych, który chciał grać Wagnera był światowej sławy dyrygent i pianista izraelski, Daniel Barenboim. Barenboim, były dyrektor Wielkiej Filharmonii w Chicago, został za to prawie wyklęty w Izraelu, ale mimo ostrego sprzeciwu włączył Wagnera do repertuaru Filharmonii Izraelskiej, notabene uważanej za jedną z najlepszych orkiestr na świecie. Było to w roku 2001. Nie przypuszczał, że dyrekcja filharmonii posunie się tak daleko, że zwolni go ze stanowiska dyrektora muzycznego.
Zwolennikiem wprowadzenia Wagnera do izraelskich aul koncertowych jest również obecny główny dyrygent telawiwskiej filharmonii, meastro Zubin Mehta – Hindus, który od kilkudziesięciu lat związał swoją karierę z Izraelem.
Jednakże w przeciwieństwie do Barenboim, Mehta powstrzymuje się od głośnych kroków, postrzeganych jako niepotrzebna prowokacja. Ten ostatni koncert, na którym zagrano publicznie muzykę Wagnera nie był przeznaczony dla szerokiej publiczności i właściwie był imprezą zamkniętą. A mimo to działacze organizacji, skupiających byłych partyzantów i bojowników antyfaszystowskich, w dniu koncertu obrzucili salę koncertową kamieniami, zgniłymi jajkami i cegłami z pobliskiej budowy. Interweniowała policja i kilku co bardziej zacietrzewionych staruszków-demonstrantów zostało zatrzymanych na kilka godzin.
W środowisku muzycznym panuje przekonanie, że pierwszy krok został zrobiony. – Jestem pewny, że już wkrótce będzie można bez przeszkód słuchać wspaniałej muzyki Ryszarda Wagnera. Nie można utożsamiać człowieka z tym, co stworzył. Wagner jako człowiek budzi ogromny sprzeciw, ale jego muzyka jest naprawdę wspaniała – mówi znany pianista izraelski, Ronen Eksztajn. Henryk Szafir
Redakcja
