Redakcja
Medycyna w pigułce
Budzą się z letargu, gdy temperatura na zewnątrz wzrasta do 7 stopni C. Wychodzą z zimowych legowisk, czekając na swoją ofiarę. Występują w 50 stanach Ameryki oraz około 20 innych krajach na świecie, włączając Polskę. Atakują z ukrycia, są szybkie i skuteczne. Wpijają się w żywiciela, który dostarcza im niezbędnej do życia krwi, często przekazując mu liczne chorobotwórcze wirusy i bakterie. O kleszczach warto wiedzieć jak najwięcej, łatwiej jest się wtedy nam przed nimi obronić.
Nie musimy wcale iść do lasu, aby „złapać” kleszcza. Te pasożytnicze stawonogi (pajęczaki) nieustająco polują na żywiciela i dobrze się orientują, gdzie najlepiej go spotkać.
Żyją w parkach, przydomowych ogródkach, na trawnikach w środku miasta. W zasadzie nigdzie nie jesteśmy bezpieczni. Mamy około 850 gatunków kleszczy, ale tylko z trzema mamy najczęściej do czynienia. Niestety z tymi, które są dla nas najbardziej niebezpieczne.
• Kleszcz pospolity, żyjący w miejscach o dużej wilgotności.
• Kleszcz łąkowy, lubi wilgoć, występuje na terenach bagnistych, obrzeżach jezior.
• Obrzezek gołębi, który występuje właśnie tam, gdzie gnieżdżą się te ptaki (gołębie).
Najczęstszą chorobą roznoszoną przez kleszcze jest borelioza (Lyme disease). Nazwa pochodzi od miejscowości Lyme w stanie Connecticut, gdzie po raz pierwszy wykryto tę chorobę u grupy dzieci. Choroba lyme/borelioza związana jest z zakażeniem przez kleszcze. Wywołują ją bakterie zwane krętkami borrelia (Borrelia bugdorferi). Zakłada się, że ich nosicielem może być aż co piąty kleszcz.
Okres inkubacji choroby może trwać od 3 do 30 dni. Zwykle zaczyna się wypryskiem na skórze, który w miarę migrowania drobnoustroju do organizmu przechodzi w zmianę skórną zwaną rumieniem wędrującym. Ta zmiana na skórze ma typowy kształt pierścienia, jest gorąca, swędzi i może rosnąć nawet do 50 centymetrów, przypomina tarczę strzelecką. W ciągu następnych kilku dni istnieje prawdopodobieństwo pojawienia się większej ilości podobnych zmian. Może również się pojawić zapalenie spojówek lub pokrzywka (wysypka skórna przypominająca poparzenie pokrzywą). Z czasem rumień wędrujący zastępują czerwone plamy, które mogą przetrwać przez wiele miesięcy. Pacjenci narzekają na osłabienie, zmęczenie i czasami na bóle głowy, sztywność szyi, gorączkę, dreszcze i bóle stawowomięśniowe.
Poczatek choroby może przypominać objawy grypopodobne i często nie jest kojarzony z ukąszeniem przez kleszcza. W miarę rozprzestrzeniania się boreliozy do narządów wewnętrznych i węzłów chłonnych dochodzi do następnej fazy choroby. Objawia się ona zmianami skórnymi, ostrym zapaleniem narządów wewnętrznych, w tym stawów, serca, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
Ten etap boreliozy może pojawiać się kilka tygodni lub lat od zakażenia i jest związany z reakcją naszego organizmu na Borelię, której już może nie być nawet w naszym organizmie. Występują wówczas przewlekłe zmiany na skórze, ciężkie zmiany zapalne stawów, a także zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Na tym etapie choroby dotychczas zdrowy człowiek czuje się bardzo źle. Lista objawów choroby na tym etapie jest naprawdę długa. Mogą występować: dreszcze, kłopoty ze snem, drętwienie języka, tiki mięśni twarzy, bóle stawów, zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, luki w pamieci. Szczególnie niebezpieczne są powikłania sercowe wiażące się z zaburzeniami rytmu oraz pracy serca i mogące skończyć się zgonem.
Trzeci etap choroby charakteryzuje się w około 80% bólami stawowo-mięśniowymi, ogromnym puchnięciem stawów i prowadzi do przewlekłych zmian stawowych oraz nadżerek w kościach i chrząstkach stawów.
Leczenie boreliozy jest trudne, ze względu na to, że może ona żyć wewnątrz komórkowo, jak również przekraczać barierę krew – mózg. Najłatwiej jest zwalczyć świeże zakażenie. Czas leczenia uzależniony jest od stadium choroby. Konieczna jest kuracja antybiotykowa. We wczesnej fazie choroby leczenie powinno trwać około 30 dni, co pozwoli na zniszczenie drobnoustrojów i zapobiegnie dalszemu rozwojowi choroby. W stadium przewlekłym choroby leczenie antybiotykami powinno trwać zdecydowanie dłużej, leczenie to jest znacznie trudniejsze i wymaga podawania antybiotyków dożylnie. Wobec obowiązujących procedur uważa się, że 3-4 tygodniowa kuracja antybiotykowa zabija wszystkie bakterie. Jednak aby zwalczyć je wszystkie, niezbędna jest długa kuracja kilkoma rodzajami antybiotyków.
Wykrywanie boreliozy jest trudne i bazuje na ocenie stanu klinicznego – czyli na podstawie objawów choroby – oraz wykryciu przeciwciał w surowicy krwi.
Profilaktyka. Jak się chronić przed kleszczem
– Stosować odpowiednie ubrania, dokładnie zakrywające nasze ciało, nasycone repellentami (substancjami odstraszającymi kleszcze).
– Używać nakrycia głowy.
– Przeglądać ubranie po zdjęciu, ponieważ kleszcze nie przyczepiają się od razu do ciała.
– Unikać chodzenia szlakami zwierząt.
– Nie wnosić do namiotów, domów świeżo skoszonej trawy.
– Stosować repellenty.
Skontaktuj się z nami, jeżeli masz jakiekolwiek watpliwości odnośnie potencjalnego zachorowania na Lyme Disease/Boreliozę.
Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. 773 481 2504.
