Redakcja
Medycyna w pigułce
W ostatnich kilkudziesięciu latach zjawisko otyłości stało się jednym z największych problemów zdrowotnych w państwach wysoko rozwiniętych i rozwijających się. Wyniki wielu ogólnoświatowych badań NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey) wykazały, że w populacji amerykańskiej na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat odnotowano aż 30% wzrostu występowania otyłości. Obecnie ilość pacjentów cierpiących z tego powodu waha się w granicach 20% wszystkich mieszkańców USA. Gdyby trend ten został podtrzymany, to za około 200 lat 100% Amerykanów cierpiałoby na tę chorobę. Dane z innych kontynentów również nie są zadawalające. Szacuje się, że około 40% populacji europejskiej boryka się z tym samym problemem. O otyłości mówi się wtedy, gdy tłuszcze stanowią powyżej 30% masy ciała u kobiet i 20% masy ciała u mężczyzn. Zawartość tłuszczów można określić obliczając wskaźnik BMI, zwany BODY MASS INDEX. Wskaźnik masy ciała charakteryzuje relacje pomiędzy masą ciała a wzrostem. Obliczając BMI możemy określić ilość tkanki tłuszczowej w organiżmie. Wskaźnik Masy Ciała obliczamy wg poniższego wzoru: Oblicz swój Wskaźnik Masy Ciała (BMI): Osoby o BMI przekraczającym 25 kg/m2 mają nadwagę, przy BMI od 30 kg/m2 mówimy już o otyłości. Otyłość to przewlekła choroba, jedna z najpoważniejszych chorób cywilizacyjnych nowoczesnego świata. Otyłość to zwiększenie masy ciała, spowodowane nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach w stosunku do zapotrzebowania organizmu, skutkiem czego występuje magazynowanie nadmiaru w postaci tkanki tłuszczowej. Otyłość to choroba prowadząca do rozwoju innych schorzeń. Dlatego bardzo ważne jest wczesne wdrożenie odpowiedniej kuracji. Im wyższy wskaźnik BMI, tym większa zapadalność na różne schorzenia. Bezpośrednim skutkiem wywołanym nadwagą jest nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu II, dysiipidemia, zespół bezdechu sennego, choroby układu krążenia, niektóre nowotwory złośliwe (rak jelita grubego, rak piersi, rak trzonu macicy). UWAGA BMI nie jest wiarygodnym wskaźnikiem zagrożenia chorobami dla poniższych grup: • Kobiety ciężarne. • Sportowcy oraz osoby o rozbudowanej tkance mięśniowej. • Rosnące dzieci. • Osoby starsze. OBWÓD PASA Stanowi także cenny wskaźnik stanu zdrowia. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazały, że wysokie ciśnienie tętnicze, zaburzenia oddychania, wysoki poziom cholesterolu i cukrzyca występują częściej u mężczyzn z obwodem pasa powyżej 102 cm i u kobiet z obwodem pasa powyżej 88 cm, w porównaniu do grupy osób szczupłych. TYPY OTYŁOŚCI
• Otyłość typu "jabłko" (tkanka tłuszczowa zlokalizowana jest głównie wewnątrz jamy brzusznej). Różnice częstości występowania powyższych typów otyłości, w zależności od płci, wynikają z różnego rozmieszczenia tkanki tłuszczowej uwarunkowanego czynnikami hormonalnymi i genetycznymi. W otyłości typu "jabłka" występuje większe ryzyko chorób towarzyszących. Często pojawiają się zaburzenia metaboliczne, prowadzące do nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, cukrzycy i innych chorób krążenia. Terapia leczenia otyłości polega na uzyskaniu ujemnego bilansu energetycznego, czyli zmniejszeniu dostarczonego pokarmu i zwiększenie aktywności fizycznej. Idealnie byłoby, aby każdego pacjenta z otyłością mógł skonsultować dietetyk. Nie zawsze jest to jednak możliwe. Dlatego to lekarz rodzinny powinien przedstawić choremu konkretne zalecenia dietetyczne. Powyższe wytyczne możemy podzielić na ogólne, ilościowe i jakościowe. Ogólne zalecenia dietetyczne to: • Jedzenie regularne 3-4 razy dziennie, unikanie podjadania między posiłkami. • Zmniejszenie spożywanych posiłków. • Jedzenie śniadań. • Ograniczenie jedzenia wieczorami. • Jedzenie powoli. • Unikanie nieświadomego jedzenia w czasię oglądania telewizji i czytania. • Niejedzenie w czasie największego nasilenia głodu, ale przeczekanie, aż głód ulegnie zmniejszeniu. W ramach rekomendowanej wartości kalorycznej, dąży się do zwiększenia spożycia wody, warzyw, owoców, produktów spożywczych bogatobłonnikowych oraz ograniczenie tłuszczów zwierzęcych i pokarmów węglowodanowych. Ilość tłuszczów w diecie nie powinna przekraczać 30%. Należy unikać produktów smażonych na rzecz produktów gotowanych i pieczonych w foli spożywczej. Tłuszcze zwierzęce powinny być zastąpione olejami roślinnymi. Poleca się też spożywanie ryb. PAMIĘTAJMY: zdrowe, wartościowe i umiarkowane jedzenie wesprzyjmy wysiłkiem fizycznym! *** Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.
