Joanna Trzos
Ustawa o bezpiecznym przechowywaniu broni
Pierwsza z ustaw podpisanych 28 lipca przez gubernatora Pritzkera – tzw. Safe Gun Storage Act (SB 8) – wprowadza surowsze zasady bezpiecznego przechowywania broni, zwłaszcza w domach, gdzie mieszkają dzieci i młodzież.
Ustawa dotyczy również broni pozostawionej niezabezpieczonej w pobliżu osób, które zgodnie z prawem nie mogą jej posiadać, oraz tych uznanych za zagrożonych podjęciem próby samobójczej lub wyrządzeniem krzywdy sobie bądź innym.
Właściciele broni, którzy naruszą nowe przepisy, mogą zostać ukarani grzywną cywilną w wysokości 500 dolarów. Grzywna może wzrosnąć do 1000 dolarów, jeśli broń dostanie się w ręce osoby niepełnoletniej, osoby zagrożonej lub osoby, która ma zakaz posiadania broni. W przypadku, gdy taka osoba użyje broni, aby zabić lub zranić kogoś w trakcie popełniania przestępstwa, kara może wynieść nawet 10 tys. dolarów.
Zamiast grzywny sąd będzie mógł orzec nałożenie obowiązku wykonania prac społecznych lub zapłaty odszkodowania za naruszenie prawa. Nowe przepisy przewidują też, że właściciele broni mogą ponieść odpowiedzialność cywilną w ramach prywatnych pozwów sądowych.
Ustawa zawiera jednak również zapis, zgodnie z którym właściciel broni nie poniesie odpowiedzialności, jeśli osoba niepełnoletnia, zagrożona lub z zakazem posiadania broni wejdzie w jej posiadanie w wyniku nielegalnego wtargnięcia na teren posesji.
Oprócz wymagań dotyczących bezpiecznego przechowywania, ustawa SB 8 zobowiązuje także właścicieli broni do zgłoszenia jej zaginięcia lub kradzieży organom ścigania w ciągu 48 godzin od momentu odkrycia braku broni – zamiast dotychczasowych 72 godzin.
Zwolennicy ustawy powołują się na najnowsze dane, z których wynika, że broń palna jest obecnie główną przyczyną śmierci dzieci poniżej 18. roku życia, wyprzedzając wypadki samochodowe i choroby nowotworowe.
„Zbyt długo byliśmy świadkami tragicznych konsekwencji niezabezpieczonej broni w domach. Broń, jeśli nie jest odpowiednio zabezpieczona, stanowi zagrożenie dla osób, które nie powinny mieć do niej dostępu. Właściciele broni mogą zapobiec tragediom, dbając o jej właściwe przechowywanie” – oświadczyła senator stanowa Laura Ellman z Naperville, główna autorka ustawy w Senacie.
Ustawa została uchwalona stosunkiem głosów 33-19 w Senacie Illinois oraz 69-40 w Izbie Reprezentantów. Nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia.
Departament Zdrowia Publicznego Illinois zamierza uruchomić kampanię informacyjną na temat nowych przepisów – z reklamami w mediach i na billboardach.
Śledzenie broni
Zgodnie z drugą ustawą (HB 1373), pod którą 28 lipca gubernator Pritzker złożył swój podpis, każda broń odzyskana z miejsca przestępstwa musi zostać poddana procedurze ustalenia jej pochodzenia. Dotyczy to również broni, wobec której istnieje podejrzenie powiązań z przestępstwem. Ustawa została przyjęta stosunkiem głosów 75-40 w Izbie Reprezentantów Illinois i 43- 11 w Senacie. Przepisy weszły w życie natychmiast.
„Chodzi nie tylko o zatrzymanie sprawcy, który pociągnął za spust. Musimy też dotrzeć do osób, które przemycają broń do rąk tych, którzy mogą jej użyć przeciwko naszym dzieciom” – powiedział prokurator generalny Illinois Kwame Raoul.
Ustawa HB 1373, zainicjowana przez Raoula, zobowiązuje organy ścigania do sprawdzania odzyskanej broni palnej za pomocą systemu internetowego eTrace, prowadzonego przez federalne Biuro ds. Alkoholu, Tytoniu, Broni Palnej i Materiałów Wybuchowych (ATF). Przed wejściem w życie nowych przepisów udział w systemie eTrace był dobrowolny.
„Wiemy, że obecnie około połowa strzelanin w kraju nigdy nie zostaje rozwiązana. W samym Chicago udaje się wyjaśnić jedynie jedną trzecią. Wiemy też, że ta sama broń bywa używana wielokrotnie – w różnych strzelaninach, różnych zabójstwach. Musimy coś z tym zrobić. Ta ustawa to umożliwia. Nakłada obowiązek, by wszystkie agencje ścigania zgłaszały wszelkie informacje o broni za każdym razem, gdy zostanie ona odzyskana na miejscu przestępstwa” – powiedział senator stanowy Bill Cunningham z Chicago, główny autor projektu ustawy w Senacie Illinois.
Illinois korzysta już z bazy Crime Gun Connect – systemu wyszukiwania danych o pochodzeniu broni, który powstał dzięki współpracy z naukowcami zajmującymi się analizą danych. Platforma zawiera obecnie około 100 tys. zapisów z 200 agencji policyjnych w stanie. Aby z niej skorzystać, służby muszą być już zarejestrowane w systemie eTrace i zobowiązać się do dzielenia się danymi z innymi jednostkami.
Niepewna przyszłość kolejnej ustawy
Wciąż niepodpisany pozostaje projekt ustawy SB 1899, który miałby ułatwić niektórym osobom z niskimi wyrokami za przestępstwa związane z bronią odzyskanie prawa do jej posiadania po zakończeniu specjalnego programu naprawczego. Ustawa została przyjęta przez legislaturę Illinois, ale czeka na decyzję gubernatora.
Wszelkie ustawy dotyczące zaostrzenia kontroli dostępu do broni zawsze budzą gorące spory – zwłaszcza między Demokratami i Republikanami. Prezydent Trump i jego stronnicy wielokrotnie krytykowali politykę władz Illinois w kwestii broni palnej jako zbyt restrykcyjną i ograniczającą prawa obywateli. Gubernator Pritzker przyznał, że obawia się interwencji władz federalnych w przepisy ustanowione w Illinois.
Joanna Trzos
[email protected]
