Oratorium to rozbudowana forma muzyczna na głosy solowe, chór i orkiestrę, przypominająca operę. Pozbawiona jest jednak inscenizacji, kostiumów i dekoracji, a główny nacisk położony jest na muzykę oraz przekaz słowny, najczęściej o podniosłym, religijnym charakterze, którego tematyka zazwyczaj koncentruje się na opowieściach biblijnych lub żywotach świętych. W oratorium nie znajdziemy akcji scenicznej, a emocje i dramaturgię buduje się poprzez narrację, dialogi wokalne, chóralne partie i rozbudowane ogniwa instrumentalne. Tę formę twórczości rozwijali tacy mistrzowie jak Georg Friedrich Händel („Mesjasz”, „Samson”) i Johann Sebastian Bach („Oratorium na Boże Narodzenie”, „Oratorium na Wielkanoc”). Za pierwsze polskie oratorium uznaje się „Audite mortales” Bartłomieja Pękiela z XVII wieku. W nurt współczesny wpisują się monumentalne dzieła Krzysztofa Pendereckiego, np. „Pasja według św. Łukasza” oraz „Siedem bram Jerozolimy”.
W ostatnich latach Parafia Miłosierdzia Bożego w Lombard stała się najważniejszym miejscem na polonijnej mapie wydarzeń oratoryjnych. To właśnie tutaj, pod artystycznym przewodnictwem Zbigniewa Blicharza – organisty i dyrygenta parafialnego chóru im. Jana Pawła II, przy współpracy z ks. Zygmuntem Ostrowskim SChr., autorem tekstów oraz Piotrem Pałką, kompozytorem, absolwentem Akademii Muzycznej w Krakowie i dyrektorem chóru Voce Angeli przy bazylice oo. Franciszkanów – powstały tak znaczące utwory, jak oparta na wojennych przeżyciach „Kantata życia”, dedykowane Matce Boskiej Częstochowskiej „Oratorium o Matce i Królowej” oraz „Oratorium o Bożym Miłosierdziu w życiu”, czerpiące zarówno z Pisma Świętego, jak i biografii świętych.
W niedzielę, 14 września sanktuarium pw. Miłosierdzia Bożego było miejscem kolejnej prapremiery: twórcy przygotowali Oratorium Dziękczynne za Dar Opieki św. Józefa w życiu Kościoła. Pod batutą Zbigniewa Blicharza wystąpiły: orkiestra symfoniczna, Chóry Paderewski Symphony Orchestra i Chór im. św. Jana Pawła II z Lombard oraz soliści: Monika Cachor, Anna Maria Noga sopran, Anna Mazur Krawczyk – mezzosopran, Alan Królikowski-tenor, Krzysztof Noga – bas baryton. Wprowadzenie przed koncertem wygłosił ks. Paweł Marek, SChr a część słowną oratorium czytał Roman Pieprzycki.
Tekst do Oratorium autorstwa ks. Zygmunta Ostrowskiego powstał przed rokiem, a inspiracją do jego powstania była postać św. Józefa i potrzeba wyrażenia wdzięczności Świętemu za jego opiekę nad pracującymi, emigrantami, umierającymi, małżeństwami, rodzinami, Kościołem, Towarzystwem Chrystusowym. Właśnie jego pomocy wzywają małżonkowie, gdy ich problemy zdają się przewyższać ludzką miłość. Osoby życia konsekrowanego upraszają u niego łaskę wierności i czystości, a zmierzający do krańca ziemskiej wędrówki widzą w nim patrona dobrej śmierci.
Oratorium obejmuje dziesięć wokalno-instrumentalnych części, z których każda ukazuje inny wymiar opieki św. Józefa, a całość wzbogacają fragmenty narracji słownej. W kościelnym wnętrzu znakomita gra orkiestry, bogata paleta brzmień chóralnych oraz ekspresja solistów stworzyły harmonijną całość, w której każdy element miał swoje znaczenie.
W efekcie, wydarzenie stało się wyjątkowym doświadczeniem zarówno na płaszczyźnie artystycznej, jak i duchowej — prosta narracja, wzbogacona muzyką, nabrała zaskakującej głębi i siły wyrazu. To, co z pozoru codzienne i zwyczajne, poprzez subtelność melodii stawało się przesłaniem pełnym nadziei i ufności. Z kolei rozbudowane, wokalne i symfoniczne utwory – choć mogły wydawać się abstrakcyjne czy trudne w odbiorze – nabierały jasności właśnie za sprawą wyrazistych, prostych tekstów narratora. Słowo i muzyka przenikały się wzajemnie, tworząc jedną, nierozerwalną modlitewną całość, która poruszała serca i dusze słuchaczy. Każdy fragment oratorium był jak osobna refleksja, a jednocześnie budował wspólnotę doświadczenia i modlitwy.
Przedłużające się owacje po koncercie były wyrazistym potwierdzeniem zarówno znakomitego poziomu artystycznego utworu, jak i dużego zapotrzebowania na tego typu muzyczne i duchowe przeżycia wśród wiernych. Po zakończeniu występu, ksiądz Andrzej Maślejak, SChr, proboszcz parafii w Lombard, podziękował członkom orkiestry oraz chórom – PASO i Chórowi im. św. Jana Pawła II – za ogrom pracy i zaangażowanie w przygotowanie oraz realizację wyjątkowego koncertu. Szczególne słowa uznania skierował do dyrygenta Zbigniewa Blicharza inicjatora i głównego animatora wydarzenia. To dzięki jego wysiłkowi powstała orkiestra zaprzyjaźnionych muzyków i to on przekonał chórzystów i solistów do udziału w artystycznym przedsięwzięciu. On organizował próby, czuwał nad współpracą wszystkich zaangażowanych i utrzymywał stały kontakt z autorami tekstów i muzyki, dbając o to, aby oratorium wiernie oddawało swoje przesłanie.
Następnie, Zbigniew Blicharz odczytał list z życzeniami i wyrazami podziękowań od autora tekstu oratorium, księdza Zygmunta Ostrowskiego, który podczas premiery przebywał w Polsce. Dyrygent przedstawił zgromadzonej publiczności solistów i muzyków, którzy współtworzyli oratorium i zaprosił na kolejny koncert, który odbędzie się w niedzielę 21 września w Parafii św. Józefa Robotnika w Wheeling – z udziałem samego kompozytora Piotra Pałki.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Moniuszko
[email protected]
