Joanna Trzos
Ustawa została przyjęta 30 listopada w Senacie Illinois stosunkiem głosów 39-17, a w Izbie Reprezentantów 80-26 podczas jesiennej sesji (fall veto session). Po wcześniejszej nieudanej próbie wiosną, projekt HB 1836 czeka teraz tylko na podpis gubernatora J.B. Pritzkera.
Przepisy ustawy nakładają obowiązek automatycznego usuwania z rekordów kryminalnych kwalifikujących się wyroków co sześć miesięcy. Z ustawy wyłączono m.in. wyroki za przemoc seksualną wobec nieletnich, jazdę pod wpływem alkoholu, niebezpieczną jazdę, znęcanie się nad zwierzętami oraz poważne przestępstwa z użyciem przemocy, w tym takie, które wymagają rejestracji jako przestępca seksualny.
„Nie dodajemy żadnych przestępstw, które obecnie nie mogą być usunięte na wniosek – po prostu automatyzujemy proces” – mówił senator Elgie Sims Jr., sponsor ustawy.
Organy ścigania, sądy i inne odpowiednie instytucje będą nadal miały dostęp do ukrytych akt, natomiast publiczne i prywatne podmioty zajmujące się sprawdzaniem przeszłości kryminalnej – nie. Automatyczne ukrywanie będzie dotyczyć zarówno wyroków, jak i zarzutów oddalonych, unieważnionych lub zatrzymań.
Zwolennicy ustawy podkreślają, że pozwoli ona mieszkańcom Illinois na „drugą szansę”, dając nowe możliwości pracy, udziału w wyborach i uzyskania mieszkania. Choć poprawka do Illinois Human Rights Act z 2021 r. zabrania pracodawcom dyskryminacji ze względu na wyroki, wielu wciąż napotyka problemy z zatrudnieniem z powodu swojej przeszłości kryminalnej.
Clean Slate Initiative – organizacja dwupartyjna wspierająca wprowadzenie prawa do automatycznego ukrywania rekordów w USA – szacuje, że takie przepisy mogłyby corocznie przywrócić 4,7 miliarda dolarów utraconych zarobków do gospodarki stanu Illinois. Podobne przepisy obowiązują już w dwunastu innych stanach oraz w Dystrykcie Kolumbii.
Obecny proces usuwania rekordów kryminalnych wymaga zebrania informacji o sprawie, wypełnienia formularzy (część dostępna online) i złożenia wniosku w sądzie powiatu, w którym prowadzono postępowanie. Zwykle pobierana jest opłata, a prokurator i policja mają 60 dni na zgłoszenie sprzeciwu. W niektórych powiatach konieczna jest osobista wizyta w sądzie, podczas gdy w Cook County sprawy są rozpatrywane administracyjnie.
Senator Elgie Sims Jr. wyraził nadzieję, że gubernator podpisze ustawę, podkreślając, że J.B. Pritzker zawsze wspierał dawanie ludziom drugiej szansy. Jeśli ustawa wejdzie w życie, powołana zostanie specjalna grupa nadzorująca wdrożenie przepisów przez pięć lat. Będzie też ona przygotowywać coroczny raport o postępach. Automatyczne ukrywanie rekordów przez sądy ma rozpocząć się 1 stycznia 2031 r.
Joanna Trzos
[email protected]
