ABC astmy

Zwężenie światła oskrzeli i ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe wywołuje napady świszczącego oddechu, duszność, uczucie ściskania w klatce piersiowej.

NA CAŁYM ŚWIECIE CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA ASTMY W OSTATNICH LATACH GWAŁTOWNIE ROŚNIE. WEDŁUG DANYCH WHO (ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI ZDROWIA), WŁAŚNIE NA ASTMĘ CHORUJE 300 MILIONÓW LUDZI, A W CIĄGU KOLEJNYCH PIĘTNASTU LAT LICZBA CHORYCH WZROŚNIE O KOLEJNE 100 MILIONÓW.

Przyczyny wzrostu liczby chorych na astmę nie są nam bliżej znane. Zwraca się tu uwagę na wzrost higieny i wyeliminowanie poprzez szczepienia, czy antybiotyki zagrożeń, z którymi ludzie spotykają się na co dzień.

Wiemy, że astma jest choroba uwarunkowaną genetycznie, ale dziedziczy się tylko predyspozycje do występowania choroby.

Aby astma wystąpiła, muszą pojawić się dodatkowe czynniki, takie jak: ekspozycja na elergen, infekcja i czynniki środowiskowe.

RODZAJE ASTMY:

Ze względu na przyczynę rozróżnia się:

• Astmę alergiczną (kiedy udaje nam się znaleźć uczulający alergen, który powoduje objawy).

• Astmę niealergiczną (pacjent nie ma alergii).

Szczególną postacią astmy jest astma zawodowa, gdy pojawia się po raz pierwszy w czasie pracy zawodowej i objawy nasilają się w miejscu pracy.

• Astma ciężka (najrzadziej występująca, lecz obarczona najpoważniejszymi powikłaniami i najgorszym rokowaniem).

• Astma aspirynowa (u około 5-10% chorych na astmę) po zażyciu leków z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych pojawiają się objawy niepożądane pod postacią napadu astmy, nieżytu nosa, pokrzywek i obrzęków naczynioruchowych.

TYPOWE OBJAWY ASTMY:

• Duszność.

• Kaszel.

• Ściskanie w klatce piersiowej.

• Świszczący oddech.

Objawy astmy mają najczęściej charakter napadowy. Pomiędzy napadami większość chorych nie odczuwa żadnych objawów.

ZAKAŻENIA WIRUSOWE DRÓG ODDECHOWYCH (PRZEZIĘBIENIA)

mogą powodować zaostrzenia albo pogorszenie kontroli astmy. Jeżeli przeziębienia trwają dłużej niż 10 dni albo powodują objawy astmy, należy powiadomić o tym swojego lekarza. Należy ustalić leczenie. Leczenie pozwala zapobiec występowaniu duszności i kaszlu.

WYSIŁEK jest jednym z częstszych bodźców powodujących wystąpienie objawów, które zwykle pojawiają się tuż po jego zakończeniu. Objawy występują częściej, gdy powietrze jest zimne i suche. U niektórych chorych powoduje to niechęć do czynnego trybu życia i uprawiania sportu. Jest to jednak błędem! Wysiłek, czynne, aktywne życie i uprawianie sportu są jak najbardziej wskazane. Często konieczne jest profilaktyczne (przed wysiłkiem) przyjmowanie leku.

Pomiędzy napadami wiekszość chorych nie odczuwa żadnych dolegliwości. Duszność i kaszel ustępują samoistnie albo po leczeniu. U niektórych chorych jedynym objawem astmy jest uporczywy kaszel.

Innymi z czynników wywołujących astmę są:

• ALERGENY (roztocza kurzu domowego, grzyby pleśniowe, sierści zwierząt, pyłki traw, zbóż, drzew, chwastów, pokarmy).

• CZYNNIKI ZAWODOWE (środki chemiczne, alergeny, związki organiczne).

• CZĘSTE INFEKCJE DRÓG ODDECHOWYCH.

CZYNNIKI ZAOSTRZAJĄCE PRZEBIEG CHOROBY:

• Czynniki drażniące (dym tytoniowy, intensywne zapachy).

• Czynniki emocjonalne.

• Leki (niesterydowe leki przeciwzapalne, beta-blokery).

• Zakażenie dróg oddechowych.

• Inne (ciąża, nadczynność tarczycy, menopauza).

NASILENIE OBJAWÓW

Napady astmy mają różne nasilenie. Niektóre są prawie niedostrzegalne, a te najcięższe mogą prowadzić do zagrożenie życia. Trzeba nauczyć się rozpoznawać ciężkie napady astmy, aby właściwie zareagować. Większość pacjentów nie ma bardzo ciężkich napadów choroby, dlatego też warto zapamiętać kilka objawów, które powinny nas skłonić do pilnego wezwania pomocy.

SĄ TO MIĘDZY INNYMI:

• Niemożność wypowiedzenia całego zdania (z powodu duszności można wypowiadać jedynie pojedyncze słowa).

• Zawroty głowy i narastające zamroczenie.

Zmęczenie i narastająca • senność.

• Brak poprawy i dalsze nasilanie się duszności, mimo stosowania szybko działającego leku rozkurczającego oskrzela.

Podstawową metodą doraźnego radzenia sobie z napadem duszności jest przyjęcie 1-2 wdechów szybko działającego leku rozkurczającego oskrzela.

WALKA Z ASTMĄ

Astmy nie można dziś wyleczyć, ale z powodzeniem można ją kontrolować. Odpowiednie leczenie pozwala:

• Trwale opanować objawy i zapobiec występowaniu zaostrzeń choroby oraz pogarszaniu się stanu pacjenta.

• Prowadzić normalną aktywność życiową, w tym uprawiać sport.

• Uniknąć negatywnych skutków terapii lekowej.

• W najostrzejszych przypadkach – uniknąć śmierci.

W LECZENIU ASTMY BARDZO DUŻĄ ROLĘ ODGRYWA EDUKACJA PACJENTA, JEGO RODZINY ORAZ ŚRODOWISKA, W KTÓRYM PRZEBYWA

Przy leczeniu astmy i jej prawidłowej kontroli ważne jest wykrycie alergenu. Chory, który wie, co może spowodować atak astmy, wie również, jak unikać kontaktu z tym alergenem. Proces rozpoznania alergenu rozpoczyna się od wywiadu medycznego, rozmowy z lekarzem, który wstępnie ustala typ alergenu. Ustalenia te później są weryfikowane podczas testów skórnych (alergicznych).

Pamiętajmy!

Należy regularnie zgłaszać się do lekarza prowadzącego, wykonywać zalecone badania, z których jednym z najważniejszym jest również spirometria.

***