Redakcja
Głównym winowajcą jest siedzący tryb życia. Z badań „American Journal of Epidemiology” wynika, że ryzyko śmierci rośnie wraz z czasem siedzenia. U kobiet, które przesiadują więcej niż sześć godzin dziennie, ryzyko zgonu wzrasta aż o 37%, natomiast u mężczyzn o 18%. Badania dowodzą, że ograniczenie siedzenia do trzech godzin dziennie może wydłużyć nam życie o dwa lata.
Bóle nóg dotyczą wszystkich, ponieważ mięśnie kończyn męczą się podczas długiego chodzenia czy stania i po zbyt długim siedzeniu. Zdarza się również, że doznajemy kontuzji, a potem jej skutki odczuwamy przez wiele lat. Z wiekiem coraz słabiej funkcjonuje nasz układ krwionośny oraz nerki co może prowadzić do powstawania żylaków i obrzęków. Bólów nóg nie można bagatelizować. O nogi trzeba dbać, a każdy dyskomfort w kończynach dolnych jest sygnałem, że coś niedobrego może dziać się w naszym organizmie.
6 Przyczyn bólu nóg
1. Słabe zastawki (niewydolność żylna).
Wpływ na to ma głównie siedzący tryb życia, który osłabia żyły. Żyły nie potrafią się same kurczyć, a krew przepływa przez nie tylko dzięki tzw. pompie mięśniowej i zastawkom żylnym. Zastawki te blokują cofanie się krwi. Jeśli pompa nie działa tak jak powinna, jest słaba, a zastawki są niesprawne, krew nie jest odpompowywana i zostaje w żyłach. Po pewnym czasie żyły głębokie są tak obciążone, że ich rolę przejmują żyły powierzchniowe. One jednak wraz z upływem czasu również słabną, a w miejscu, gdzie zalega krew tworzą się żylaki, które oprócz tego, że brzydko wyglądają to również powodują odczucie bólu nóg. Jednym ze sposobów ochrony nóg przed żylakami jest trzymanie nóg wysoko uniesionych, tak aby krew mogła z nich odpłynąć dzięki sile grawitacji.
2. Płaskostopie.
To stan związany z nieprawidłowym wysklepieniem stopy, w którym podeszwa przylega płasko do podłoża.
Dla wielu z nas dolegliwość ta kojarzy nam się z okresem dzieciństwa. Jednak płaskostopie może dotknąć także dorosłych. Płaskostopie w dorosłym wieku może rozwinąć się jako następstwo częstego i długiego przebywania w pozycji stojącej, otyłości czy noszenia niewygodnego obuwia. To z kolei może być przyczyną przewlekłych stanów zapalnych w torebkach i więzadłach stawów stóp, obrzęków i bólu utrudniającego, a czasami nawet uniemożliwiającego stanie oraz chodzenie. Płaskostopie może również prowadzić do powstania halluksów, które również mogą boleć. Płaskostopie może dokuczać nam również przez bóle w stawach skokowych, kolanowych, czy biodrowych.
Aby stwierdzić, czy cierpisz na płaskostopie, należy mokrą stopą stanąć na podłodze. Jeżeli stopa odbije się cała (kości nie układają sie w łuk), koniecznie trzeba odwiedzić lekarza. Leczenie płaskostopia jest zazwyczaj zachowawcze: gimnastyka, wkładki korekcyjne, obuwie ortopedyczne. W ciężkich przypadkach wymagane jest leczenie ortopedyczne.
3. Miażdżyca tętnic.
Bóle nóg mogą być związane z niedokrwieniem kończyn. Bóle nóg występujące w czasie chodzenia (tzw. chromanie przestankowe) opisywane są jako bóle, skurcze, stwardnienie mięśni i powstają na skutek zwężania się tętnic kończyn.
Bóle nóg o takim podłożu są dość charakterystyczne – pojawiają się zwykle przy podobnym poziomie wysiłku (chodzenie) i ustępują szybko po zatrzymaniu się. W bardzo zaawansowanej miażdżycy kończyn, bóle nóg pojawiają się i utrzymują się także w spoczynku.
Bóle nóg mogą pojawić się nagle na skutek zamknięcia przepływu krwi przez tętnice z powodu zatoru czy miejscowej zakrzepicy. Bóle o takim podłożu są zwykle bardzo silne.
Przewlekła niewydolność żylna powoduje uczucie obrzmienia, ciężkości i bólów nóg, zwłaszcza w pozycji stojącej, czy siedzącej.
Ostra zakrzepica żył głębokich, jak i powierzchniowych także powoduje bóle nóg. Zakrzepica głęboka może objawiać się tkliwością łydki, bólem pojawiającym się przy zgięciu stopy do góry, a także utrzymującym się w spoczynku. Zakrzepica powierzchowna powoduje bóle nóg zlokalizowane wokół zapalnie zmienionej żyły.
Skurcze łydek mogą pojawiać się lub nasilać na skutek objawów ubocznych leków moczopędnych w wyniku utraty potasu, magnezu.
4. Skutki kontuzji
Kolejną przyczyną dolegliwości bólowych nóg są skutki kontuzji. Nieleczony lub źle leczony uraz kończyn dolnych z dzieciństwa może odezwać się nawet po wielu latach.
Kontuzji można się bardzo łatwo nabawić idąc nawet na siłownię lub rozpoczynając trening bez wcześnejszej rozgrzewki. Nieprzygotowane do wysiłku mięśnie, ścięgna oraz więzadła łatwiej ulegają przeciążeniom, rozciągnięciu czy naderwaniu.
Takich kontuzji jest się bardzo łatwo nabawić, mogą one być przyczyną długotrwałych dolegliwości bólowych.
Bóle nóg zdarzają się bardzo wielu biegaczom, szczególnie tym początkującym. Jeżeli przez ostatnich kilka lat nie chodziłeś nawet na długie spacery, nie biegaj codziennie (szczególnie po asfalcie). Obciążasz wtedy właśnie swoje ścięgna i stawy i to jest prawie pewne, że Twoje nogi nie będą sobie w stanie z tym dobrze poradzić.
Aby uniknąć bolesnych kontuzji należy pamiętać o:
• Dobrym, miękkim obuwiu, amortyzującym i zabezpieczającym kończyny. To właśnie ta część naszej garderoby, której nie możemy ignorować.
• Bieganie po asfalcie bardziej obciąża stawy, niż bieganie po miękkiej nawierzchni. Choć z drugiej strony miękkie nawierzchnie są z reguły nierówne i łatwiej można skręcić na nich kostkę.
• Rozgrzewce (rozruszaj kostki, kolana). Porozciągaj się przed biegiem. Bieg rozpocznij dopiero wtedy, gdy poczujesz, że krew krąży szybciej, zacznij od delikatnego truchtu.
5. Zaburzenia elektrolitowe
Ból i skurcze nóg mogą być sygnałem, że w organiźmie brakuje minerałów. Niedobór ich może doprowadzić do zespołu niespokojnych nóg, czyli uczucia zmęczenia i niepokoju kończyn dolnych, któremu towarzyszy wrażenie mrowienia bądź drętwienia. Zazwyczaj powodem tych kłopotów jest niedobór magnezu czy wapnia.
Magnez wypłukiwany jest z organizmu poprzez zbyt duże spożycie kawy, słodkich i gazowanych napojów, alkoholu, mocnej herbaty, a także przez towarzyszący nam w życiu stres. Aby uzupełnić skutki niedoboru tego pierwiastka konieczne jest spożywanie produktów zawierających magnez (pestki dyni, słonecznika, orzechy, migdały, ser żółty, czerwone mięso, szpinak, sok pomidorowy, czy warzywa strączkowe).
Również u chorych stosujących leki moczopędne występuje duże prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzenia gospodarki potasowej, czego skutkiem jest ból oraz silne skurcze mięśni łydek.
Silne bóle kończyn dolnych mogą być również wywołane przez grupę leków stosowanych w celach obniżenia cholesterolu we krwi.
Zalecane dzienne spożycie magnezu różni się dla kobiet i mężczyzn.
Kobiety: 300 mg/ na dobę (dla kobiet karmiących jest ono o 50 – 100 mg wyższe).
Mężczyżni: 350mg/dobę.
6. Zmiany lędźwiowo-krzyżowe
Kręgosłup zbudowany jest z 33 do 34 kości zwanych kręgami, od czaszki do miednicy. Człowiek ma 7 kręgów szyjnych, 12 kręgów piersiowych, 5 kręgów lędźwiowych, 5 kręgów krzyżowych i od 4 do 5 kręgów ogonowych.
Warto wiedzieć, że wszystkie nerwy obsługujące nogi wychodzą z kręgosłupa lędźwiowo-krzyźowego. Kręgi lędźwiowe w dolnej części pleców są grube i mocne, bo podtrzymują największy ciężar. Z kolei kręgi krzyżowe, które leżą na wysokości miednicy są ze sobą złączone, tworząc krzyż. Ten kostny trójkąt tworzy z kością miedniczą staw zwany krzyżowo-biodrowym. I gdy dolna część odcinka lędźwiowo-krzyżowego jest nadwyrężona, nerwy są uciskane, skutkiem czego jest właśnie ból kończyn dolnych.
Główne przyczyny ucisku to otyłość i siedzący tryb życia, czy dźwiganie. Innym powodem przeciążenia kręgosłupa jest zapalenie nerwu kulszowego (rwa kulszowa). Nerw kulszowy to najpotężniejszy nerw ludzkiego ciała, powstaje z połączenia kilku korzeni, które wychodzą z kręgosłupa i łączą się w jeden duży nerw biegnący wzdłuż nogi, dlatego te dolegliwości odczuwamy również w kończynach dolnych, choć są powodowane zmianami w kręgosłupie.
***
Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.
