Reklama

Choroba urojeniowa – samotność w świecie własnych lęków

Marek zawsze był nieco wycofany – cichy chłopak, który wolał komputery od rozmów. Po trzydziestce zaczął osiągać sukcesy w pracy, ale w środku czuł się coraz bardziej samotny. Coraz częściej miał wrażenie, że koledzy patrzą na niego inaczej, jakby coś szeptali za jego plecami. Początkowo ignorował te myśli. Ale one wracały. Narastały.

Reklama

Katarzyna Pilewicz
05/01/2025 03:51 PM

Choroba urojeniowa – samotność w świecie własnych lęków

Autor: Adobe Stock

Zaczął sprawdzać logi komputerowe, zakładał dodatkowe zabezpieczenia, szukał „śladów sabotażu”. Każdy błąd w systemie, każdy dziwny mail był dla niego dowodem – dowodem, że ktoś go obserwuje, że chce mu zaszkodzić. Z czasem Marek przestał wychodzić z domu poza absolutną konieczność. Kupił kamery, nagrywał rozmowy telefoniczne. Rodzina nie poznawała go – człowieka kiedyś tak spokojnego, dziś rozdartego podejrzliwością. Kiedy trafił do psychiatry, był już pewien, że jego rodzina też jest „w to zamieszana”. W diagnozie pojawiły się słowa: zaburzenie urojeniowe typu prześladowczego. Dzięki leczeniu – długiemu, cierpliwemu – Marek dziś powoli wraca do świata. Nadal miewa trudne chwile, ale wie już, że jego myśli nie zawsze odzwierciedlają rzeczywistość. I najważniejsze – nie jest z tym sam.

Reklama

Ubezpieczenie zdrowotne dla seniorów Medicare

Co to jest choroba urojeniowa?

Choroba urojeniowa to nie tylko zaburzenie psychiczne – to dramatyczna samotność i życie w świecie, w którym wszystko wydaje się groźne i nieprzewidywalne. To codzienność pełna strachu, nieufności i poczucia, że każdy gest innych ludzi ma drugie, złowrogie dno. Chory nie udaje. On naprawdę wierzy, że jest śledzony, oszukiwany, zdradzany. A próby przekonywania go, że to nieprawda, często jeszcze bardziej utwierdzają go w jego przerażającym świecie.

Skąd bierze się choroba urojeniowa?

Choroba często rozwija się powoli, niemal niezauważalnie – aż w pewnym momencie urojenia zaczynają dominować nad całym życiem. Izolacja społeczna, życie w przewlekłym stresie lub poczuciu zagrożenia, zazdrość, nieufność, podejrzliwość i niska samoocena to niektóre z czynników, które stając się nie do zniesienia, prowadzą do tego, że osoba szuka wyjaśnienia i w ten sposób tworzy urojenie jako rozwiązanie. W niektórych przypadkach przyczyną są zaburzenia w pracy mózgu, predyspozycje genetyczne, czasem przebyte infekcje lub mikrourazy mózgu.

Typy urojeń

Urojenie to fałszywe przekonanie oparte na nieodpowiedniej interpretacji rzeczywistości, pomimo dowodów na jej przeciwieństwo. Istnieje wiele typów urojeń:

Typ prześladowczy: Jest to jeden z najczęstszych typów urojeń, osoby z tym typem zaburzenia urojeniowego wierzą, że ktoś lub coś źle je traktuje, szpieguje lub próbuje skrzywdzić (lub kogoś im bliskiego). Mogą składać wielokrotne skargi do organów prawnych.

Typ zazdrosny: Znany również jako „syndrom Otella”, ten typ występuje częściej u mężczyzn i charakteryzuje się przekonaniem o niewierności partnera, nawet gdy nie ma na to dowodów.

Typ erotyczny: Znany również jako „psychose passionelle”, ten typ urojenia obejmuje przekonanie, że osoba zwykle o wyższym statusie jest zakochana w pacjencie. Tacy pacjenci są zazwyczaj wycofani społecznie, zależni, zahamowani seksualnie z niskim poziomem funkcjonowania społecznego lub zawodowego.

Typ somatyczny: Pacjent jest bezsprzecznie przekonany o powadze objawów. Najczęstszym typem urojeń somatycznych jest na przykład inwazja pasożytów, brzydki zapach ciała lub urojenie dysmorficzne ciała, czyli przekonanie, że jakaś część własnego ciała jest zdeformowana, brzydka lub nienormalna, na przykład krzywe zęby, brzydka skóra lub dziwny kształt ciała.

Typ wielkościowy: Znany również jako megalomania, charakteryzuje się zwiększonym poczuciem własnej wartości.

Typ mieszany: Pacjenci mają dwa lub więcej tematów urojeniowych.

Typ nieokreślony: Czasami nie można zidentyfikować dominującego urojenia. Zespół Capgrasa to zespół urojeniowy, w którym istnieje przekonanie, że znana osoba została zastąpiona przez oszusta. Zespół Cotarda występuje, gdy pacjent uważa, że stracił swoje dobra, status, a nawet narządy ciała.

Dlaczego warto o tym mówić?

Choroba urojeniowa wciąż bywa niezrozumiana. Ludzie z takimi zaburzeniami często są postrzegani jako „dziwacy” lub „wariaci”. Tymczasem to osoby głęboko cierpiące, potrzebujące pomocy, a nie odrzucenia. Wczesne rozpoznanie i wsparcie mogą naprawdę zmienić los chorego. Bo choć walka z własnym umysłem jest trudna – z pomocą innych staje się możliwa.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.