Ukryta trauma legalnych procedur
Choć deportacja jest procesem prawnym, jej skutki sięgają znacznie głębiej niż granice administracyjne. Dla osoby pozostającej w kraju – najczęściej żony lub męża – to bolesna rzeczywistość: strach o przyszłość, samotność w wychowywaniu dzieci, nagłe obciążenie finansowe, a przede wszystkim przeciągający się stan niepewności.
Psychologowie alarmują, że przewlekły stres spowodowany groźbą lub faktem deportacji ma bezpośredni wpływ na zdrowie psychiczne. Pojawiają się objawy lękowe, depresyjne, zaburzenia snu, a w wielu przypadkach – stany paniki i różne objawy psychosomatyczne, włączając ból mięśni, bóle głowy, problemy z żołądkiem.
Wiele osób, które doświadczyły deportacji partnera, często mówi o uczuciu pustki, napięcia i ciągłego czuwania – jakby życie było zawieszone. Ta sytuacja przypomina permanentny stan żałoby, ale bez możliwości przeżycia jej w sposób zdrowy i naturalny.
Historia Agnieszki: Gdy fundament znika
Agnieszka, przyjechała do USA z zieloną kartą, po mamie. Miała dobry start, skończyła studium nauczycielskie, a rok później poznała przystojnego chłopaka. Wyszła za mąż, zbudowała wymarzony dom, urodziły się dzieci. Stabilne i spokojne życie rodzinne zakłócał jedynie niepewny status imigracyjny męża. Nielegalny wjazd Piotra do Stanów Zjednoczonych przed laty nie pozwalał rodzinie na wspólne wyjazdy do Polski i bliższe poznanie rodziny i polskich korzeni przez urodzone w kraju córki. Wszystko jednak układało się dobrze, rodziną zastępczą stało się szerokie grono znajomych i przyjaciół. Dziewczynki rosły w rzeczywistości, którą znały od dziecka. Wszystko uległo zmianie, gdy Piotr stanął w obliczu możliwej deportacji. Niepewność, strach i brak poczucia bezpieczeństwa sprawił, że stan psychiczny Agnieszki zaczął się gwałtownie pogarszać.
„Zaczęłam mieć ataki paniki – duszności, kołatanie serca, nie mogłam zasnąć do późna w nocy. Codziennie budziłam się z uczuciem lęku, co będzie dalej. Bałam się o córki, o to, że zostaniemy same. Zaczęłam kompulsywnie jeść, szczególnie słodycze, utyłam i się zaniedbałam. Przestałam funkcjonować normalnie. To był ciągły strach o utratę całego życia, jakie razem zbudowaliśmy.”
Agnieszka zaczęła również doświadczać objawów depresji: spadku energii, trudności w koncentracji, braku radości z codziennych spraw. Jej przykład nie jest odosobniony. W badaniu opublikowanym przez Urban Institute, aż 85% rodzin po deportacji zgłaszało objawy stresu pourazowego (PTSD), a dzieci w takich rodzinach miały wyższy wskaźnik depresji i lęków.
Dzieci – cisi świadkowie traumy
Szczególnie narażone są dzieci. Strata codziennej obecności jednego z rodziców może prowadzić do regresji emocjonalnej, trudności w nauce, problemów z zachowaniem i chronicznego poczucia winy. Dzieci często nie rozumieją decyzji prawnych, ale odczuwają skutki emocjonalne – niepokój, niestabilność i smutek.
Stygmatyzacja i brak pomocy
W krajach takich jak Polska, do którego osoba deportowana może wrócić, problemem staje się nie tylko brak pracy czy mieszkania, ale także trudności w dostępie do wsparcia psychicznego. Polska ma jeden z najniższych w Europie wskaźników dostępności psychiatrów – zaledwie 9 na 100 tysięcy mieszkańców (WHO, 2023), a dodatkowo utrzymuje się silna stygmatyzacja osób korzystających z pomocy psychologicznej. Według badań opublikowanych w BMC Psychiatry (2021), aż 19% społeczeństwa uważa zaburzenia psychiczne za powód do wstydu.
Co można zrobić?
Deportacja małżonka to coś więcej niż akt urzędowy – to głęboko traumatyczne doświadczenie, które rozrywa więzi emocjonalne i destabilizuje całe rodziny. W obliczu takiego kryzysu konieczne jest zapewnienie wczesnej interwencji psychologicznej dla rodzin dotkniętych deportacją. Indywidualna psychoterapia, grupy wsparcia, a także integracja pomocy prawnej z opieką psychologiczną mogą pomóc rodzinom przetrwać ten trudny czas i odbudować poczucie bezpieczeństwa.
Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC
.jpg)
doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.
Psychological Counseling Center, LLC
405 Lake Cook Rd., Suite 203
Deerfield, IL, 60015
925 N. Plum Grove Rd., suite A-B
Schaumburg, IL, 60173
8383 W. Belmont Ave, suite 301
River Grove, IL 60171
MAIN PHONE# (224) 303- 4099
Emergency Phone# (847) 907 1166
Fax# (224) 261-8772
www.psychologicalcounselingcenter.com
www.psychologiachicago.com
www.duiclassesdeerfield.com
Like us on Facebook:
www.facebook.com/psychologicalcenterkasiapilewicz
