Reklama

Depresja z perspektywy Adlera – gdy symptom ma swój cel

We współczesnym świecie myślimy o depresji jak o chorobie, która spada na człowieka nagle i bez ostrzeżenia. Tymczasem klasyczna psychologia adlerianowska pokazuje inne, głębsze spojrzenie – pełne zrozumienia i sensu. Depresja nie jest tylko cierpieniem. Może być również sygnałem, że nasza dusza próbuje powiedzieć coś ważnego – że sposób, w jaki dotąd żyliśmy, przestał nam służyć.

Katarzyna Pilewicz
11/06/2025 04:03 PM

Depresja z perspektywy Adlera – gdy symptom ma swój cel

Autor: Adobe Stock

Symptom, który ma cel

Alfred Adler, austriacki psychiatra i humanista, uważał, że każde ludzkie zachowanie – nawet to, które wydaje się irracjonalne – ma swój cel. Każdy objaw, tak jak lęk, bezsenność czy depresja, nie jest przypadkiem. To forma ochrony psychicznej, tzw. safeguarding – sposobu, w jaki nasz umysł próbuje nas uchronić przed bólem, porażką lub odrzuceniem. Czasem depresja „mówi”: nie mogę iść dalej, bo boję się upadku. Zatrzymuje nas w miejscu, chroniąc przed ryzykiem, ale jednocześnie odbiera radość i ruch w kierunku spełnienia. Adler powiedziałby, że to próba zachowania poczucia wartości – strategia przetrwania, która jednak unieruchamia.

Styl życia – niewidoczny plan duszy

Adler wprowadził pojęcie stylu życia – unikalnego wzorca myślenia, emocji i zachowań, które kształtują się w dzieciństwie. To nasz nieświadomy „plan”, według którego interpretujemy świat. Dla jednych życie to wieczna walka, dla innych – obowiązek bycia potrzebnym. Depresja może się pojawić, gdy ten plan przestaje działać. Gdy perfekcjonista nie może już być idealny, opiekun innych nagle sam potrzebuje wsparcia, a ten, kto zawsze był silny, po prostu nie ma już siły.

Depresja jako zaproszenie do zmiany

Z adlerianowskiego punktu widzenia depresja nie jest końcem – to moment przejścia. To głęboki sygnał, że dotychczasowy sposób funkcjonowania wymaga korekty. Nie chodzi o to, aby walczyć z objawem, ale by usłyszeć jego przesłanie. Przed czym próbuję się chronić? Co w moim życiu utraciło sens? Jakie wewnętrzne, nieświadome przekonania nie pozwalają mi iść dalej?

Jak sobie pomóc – w duchu Adlera

Po pierwsze, zrozum, zamiast siebie oskarżać. Depresja nie jest słabością, ale informacją. Zapytaj siebie: „Czego ta emocja chce mnie nauczyć?”. Ważne jest, abyś poszukał sensu we wspólnocie. Adler uważał, że zdrowie psychiczne rodzi się ze społecznego zainteresowania (Gemeinschaftsgefühl) – poczucia, że jestem częścią większej całości, przynależę tam i dzielę się tym, co we mnie najlepszego. Pomaganie, kontakt, współpraca – to lekarstwo na izolację. Jak wiemy depresja wiąże się z bezsilnością, brakiem nadziei i zabiera kierunek w życiu, a człowiek potrzebuje celu jak tlenu. Dlatego ważne jest, by odnaleźć choć najmniejszy powód, by wstać rano. Nie wielki plan, ale mały krok – spacer, rozmowa, mały gest odwagi, przeczytanie książki – to pierwszy ruch ku życiu. A gdy zrobisz ten mały krok, po prostu przepisz narrację swojej historii. W terapii adlerianowskiej chodzi o odkrywanie i korektę błędnych przekonań: z „muszę być doskonały, żeby zasługiwać na akceptację” na „mam prawo być wystarczający”.

Na zakończenie

Z perspektywy Adlera depresja nie jest wrogiem, którego trzeba pokonać, ale wiadomością, którą warto odczytać. Jest nauczycielem, który mówi: „Zatrzymaj się. Spójrz inaczej. Zacznij żyć w zgodzie z sobą, nie przeciwko sobie”. To zaproszenie, by zrezygnować z perfekcji, wrócić do relacji i odkryć sens w tym, co naprawdę ludzkie – w byciu razem, w działaniu, w odwadze bycia niedoskonałym. Być może więc depresja, choć bolesna, jest jedną z najbardziej ludzkich dróg powrotu do siebie.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.