Reklama

Nowy Rok – nowe postanowienia, nadzieja i refleksja

Przełom roku ma w sobie coś symbolicznego. Nawet ludzie, którzy na co dzień podchodzą do kalendarza pragmatycznie, w okolicach 31 grudnia i 1 stycznia zatrzymują się, by podsumować minione wydarzenia i odpowiedzieć na pytanie: „Co dalej?”. Psycholodzy od lat przyglądają się temu momentowi, badając, skąd bierze się noworoczna motywacja, dlaczego postanowienia często gasną już w lutym i – co najważniejsze – jak wykorzystać nowy rok w sposób motywujący do pozytywnych zmian.

Katarzyna Pilewicz
Dzisiaj, 04:30 PM

Nowy Rok – nowe postanowienia, nadzieja i refleksja

Autor: Adobe Stock

Dlaczego nowy rok tak na nas działa?

Badacze mówią o tak zwanym efekcie świeżego startu (fresh start effect). Nowy rok, podobnie jak urodziny czy nowa praca, tworzy w naszej głowie wyraźną granicę między „starym” a „nowym ja”. Dzięki temu łatwiej zdystansować się od poprzednich niepowodzeń i porażek oraz uwierzyć, że zmiana jest możliwa. To nie naiwność – to naturalny mechanizm psychologiczny, który zwiększa motywację i poczucie sprawczości. Jednocześnie ta symbolika bywa pułapką. Gdy oczekiwania są zbyt wysokie, a lista postanowień zbyt długa, świeży start szybko zamienia się w presję.

Postanowienia noworoczne – dlaczego tak często się nie udają?

Badania pokazują, że większość postanowień dotyczy zdrowia, relacji i pracy nad sobą. Od wielu lat ulegamy modzie na przygotowanie długich list postanowień noworocznych i… zaraz na początku nowego roku rezygnujemy z większości z nich przekładając je na kolejny rok. Do typowych punktów należą rzucenie palenia, rozpoczęcie diety, zrzucenie kilku kilogramów, regularne uczestniczenie w zajęciach lokalnego klubu sportowego, bieganie, zapisanie się na jogę i oszczędzanie na wakacje. Zazwyczaj po pierwszej małej porażce na początku nowego roku, nasz entuzjazm znacznie maleje i powoli zamiera motywacja do działania. Problemem nie jest brak silnej woli. Częściej zawodzi sposób formułowania celów. Postanowienia typu „będę lepszą wersją siebie” albo „przestanę się stresować” są zbyt ogólne, by mózg mógł je skutecznie realizować.

Teoria motywacji podkreśla, że większe znaczenia mają małe, konkretne kroki oraz skupienie się na procesie zmiany, a nie na spektakularnym wyniku. Zamiast „zacznę regularnie ćwiczyć”, powiedz sobie: „w poniedziałki i czwartki wychodzę na 20-minutowy spacer”. Takie drobne cele są znacznie bardziej skuteczne.

Refleksja nad minionym rokiem – nie tylko bilans strat i zysków

Koniec roku sprzyja podsumowaniom. Warto jednak pamiętać, że zdrowa refleksja nie polega na surowej ocenie siebie. Psychologia pozytywna zwraca uwagę na znaczenie doceniania wysiłku, a nie tylko efektów. Nawet jeśli wiele planów nie zostało zrealizowanych, można zapytać: Czego się nauczyłam? Co mnie wzmocniło? Co było trudne, ale ważne? Takie pytania budują odporność psychiczną i pomagają zamknąć rok z poczuciem sensu, a nie porażki.

Nadzieja na Nowy Rok

Psycholodzy definiują nadzieję na różne sposoby. To pozytywna emocja, która przynosi wiarę, że nasze plany, zamierzenia i oczekiwania się spełnią. Jest związana z optymizmem, ufnym spojrzeniem w przyszłość i motywacją do działania. Niektórzy widzą nadzieję jako relatywnie stabilną, wrodzoną cechę osobowości, inni uważają, że jest związana z okolicznościami z zewnątrz i przeżytymi doświadczeniami.

Nadzieja jest kluczem do poprawy zdrowia psychicznego i fizycznego, dlatego warto ją kultywować w sobie. Ludzie pełni nadziei mają mniej problemów związanych z depresją, atakami paniki i nerwicą. Ci, którzy mają nadzieję, łatwiej radzą sobie z bólem i szybciej dochodzą do zdrowia. Nowy rok naturalnie sprzyja budowaniu nadziei – warto ją jednak oprzeć na realizmie i życzliwości wobec siebie.

Nowy rok bez perfekcji

Być może najzdrowszym postanowieniem jest zgoda na to, że zmiana w Nowym Roku nie musi być spektakularna. Czasem wystarczy jedno pytanie zadawane sobie regularnie: „Co dziś mogę zrobić odrobinę lepiej lub łagodniej?”.

Nowy rok nie jest magicznym przyciskiem „reset”. Jest zaproszeniem – do refleksji, uważności i małych kroków w stronę życia, które bardziej nam służy. I to zaproszenie można przyjąć w swoim tempie, bez pośpiechu i bez nadmiernych oczekiwań.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w dwóch lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.