Gubernator Illinois J.B. Pritzker w środę, 19 lutego przedstawił swój siódmy projekt budżetu oraz orędzie o stanie stanu przed połączonymi izbami parlamentu Illinois. Republikanie skrytykowali budżet Pritzkera, opiewający na 55,2 miliarda dolarów (U.S. billion), nazywając go największym w historii stanu. Wyrazili też oburzenie uwagami gubernatora, który porównał działania administracji Trumpa do narodzin nazistowskich Niemiec.
„Jeśli myślicie, że przesadzam i biję na alarm zbyt wcześnie, weźcie to pod uwagę: naziści potrzebowali zaledwie miesiąca, trzech tygodni, dwóch dni, ośmiu godzin i 40 minut, aby zniszczyć konstytucyjną republikę” – powiedział Pritzker.
Podczas godzinnego wystąpienia Pritzker zapowiedział m.in.: obniżenie cen leków na receptę, dalsze umarzanie długów medycznych mieszkańców Illinois, zwiększenie stanowego finansowania szkół publicznych i redukcję liczby jednostek administracyjnych w naszym stanie. Zaproponował nowe inicjatywy mające na celu wzmocnienie edukacji na wszystkich poziomach i stworzenie funduszy w celu zrównoważenia potencjalnych cięć na poziomie federalnym.
Ostatnie cięcia wydatków federalnych przez administrację Trumpa Pritzker nazwał „atakiem na rodziny z klasy robotniczej”.
„W Ameryce nie mamy królów – i nie zamierzam zginać przed żadnym kolana. Nie wypowiadam się w służbie moich ambicji, ale z szacunkiem dla moich zobowiązań” – powiedział Pritzker.
Deficyt budżetowy na 2026 r. ma wynieść 1,7 miliarda (U.S. billion) dolarów. W celu zrównoważenia deficytu budżet zakłada wzrost przychodów o prawie 3 proc. oraz szereg środków ograniczających koszty, jak usprawnienie wydatków i zamrożenie nowego zatrudnienia.
Jednym z największych cięć tegorocznego budżetu jest opieka zdrowotna dla nieudokumentowanych imigrantów w wieku od 42 do 64 lat. Według biura gubernatora, koszt programu to około 420 milionów dol. rocznie. Program miałby zakończyć się 30 czerwca br. Zmiany nie dotyczą opieki zdrowotnej dla seniorów od 65 roku życia.
Gubernator chce również zwiększyć dochody poprzez usunięcie lub rekonfigurację ulg podatkowych. Niektóre gry stołowe w kasynach (poza Chicago) byłyby opodatkowane jak automaty do gier. Utrzymana zostanie zeszłoroczna podwyżka podatku od paliw, wprowadzona w celu walki z inflacją.
W przemówieniu o budżecie znalazło się wiele propozycji politycznych. Jedna z nich gwarantuje, że pigułki aborcyjne pozostaną w Illinois legalne, nawet jeśli zostaną zakazane na poziomie federalnym. Inna propozycja zabrania na poziomie stanowym używania telefonów komórkowych w szkołach podczas zajęć lekcyjnych – rozwiązanie, które stosuje już wiele okręgów szkolnych w Illinois.
Liderka mniejszości republikańskiej w izbie niższej w Springfield Tony McCombie skrytykowała Pritzkera za „podżegające” wypowiedzi i nazwała jego plan budżetowy „zasłoną dymną”, która w rzeczywistości maskuje deficyt i może prowadzić do podwyżek podatków po 31 maja.
Z kolei Demokraci, w tym spiker Emmanuel „Chris” Welch, twierdzą, że budżet jest odpowiedzialny i sprawiedliwy dla klasy średniej. Dzięki większości w parlamencie (supermajority) Demokraci mogą uchwalić go bez wsparcia Republikanów.
W tle całej sytuacji pozostaje kwestia potencjalnych cięć funduszy federalnych dla stanów takich jak Illinois oraz rosnąca pozycja Pritzkera na scenie krajowej jako jednego z głównych krytyków Trumpa, co może wskazywać na jego ewentualną kandydaturę na prezydenta w 2028 roku – oceniła stacja Fox 32.
Pritzker, który jest częstym i otwartym krytykiem Donalda Trumpa, jest uważany za wschodzącą gwiazdę krajowej Partii Demokratycznej.
Orędzie gubernatora rozpoczęło proces negocjacji budżetowych w legislaturze stanowej. Ostateczne głosowanie ma odbyć się przed zakończeniem sesji legislacyjnej w maju. Nowy rok fiskalny w Illinois rozpoczyna się 1 lipca. Do tego czasu musi zostać zatwierdzony nowy budżet.
(jm, tos)
