Joanna Trzos
Szeryf Tom Dart ogłosił zakończenie prowadzonego przez jego biuro programu nadzoru elektronicznego (Electronic Monitoring, EM), co zapowiadał pod koniec 2024 roku. Decyzja ta ma związek ze zmianami wynikającymi z ustawy SAFE-T, które – zdaniem szeryfa Darta – uniemożliwiają dalsze bezpieczne prowadzenie programu. W związku z tym odpowiedzialność za program od kwietnia przejęło Biuro Prezesa Sądów powiatu Cook (Office of the Chief Judge), zarządzane przez sędziego Timothy’ego Evansa.
Programem zajmie się wydział nadzoru kuratorskiego dorosłych (Adult Probation Department), który monitoruje osoby dorosłe oczekujące na proces lub skazane, ale pozostające na wolności. Sędzia Evans powiedział, że jego biuro może potrzebować 150 pełnoetatowych pracowników do nadzorowania programu. Chociaż Adult Probation Department otrzymał dodatkowe 6,3 miliona dolarów na monitoring elektroniczny, kiedy w listopadzie uchwalono budżet powiatu Cook, Evans stwierdził, że to nie wystarczy.
„Przewidujemy, że za około sześć miesięcy będziemy mieli do nadzorowania około 900 dodatkowych osób” – wyliczał. „To średnio pięć osób dziennie, 150 miesięcznie. Ale już pierwszego dnia było ich 35”.
Evans powiedział, że wierzy, iż jego biuro poradzi sobie z tym dużym przedsięwzięciem, ale praca z mniejszymi zasobami wiąże się z wyzwaniami.
Sędzia Evans podkreślił, że program monitoringu elektronicznego powinien koncentrować się na osobach stanowiących zagrożenie dla społeczeństwa oraz tych, którzy mogą próbować ucieczki. „Musimy równoważyć prawa oskarżonych z jednoczesną troską o bezpieczeństwo publiczne” – powiedział.
Biuro Szeryfa powiatu Cook zapewniło w oświadczeniu, że mimo zakończenia programu, pozostaje otwarte na współpracę z sądami. Szeryf Dart zapowiedział wsparcie w sytuacjach wymagających interwencji organów ścigania, m.in. przy zatrzymywaniu osób, które naruszyły warunki dozoru. „Biuro Szeryfa będzie wspierać Biuro Prezesa Sądów powiatu Cook w zatrzymywaniu, lokalizowaniu i stawianiu zarzutów osobom, które naruszyły warunki programu nadzoru elektronicznego” – czytamy w oświadczeniu.
Program poddany rewizji
Program monitoringu elektronicznego (EM) rozpoczął się w 1989 roku jako kompromis między umieszczaniem aresztowanych osób w więzieniu a pozwoleniem im na oczekiwanie na proces na wolności. Osoby objęte programem mają zakładane elektroniczne opaski monitorujące z systemem GPS, które umożliwiają departamentowi szeryfa śledzenie ich ruchów przez całą dobę. Ci oskarżeni często mogą wychodzić z domu na zajęcia w szkole, do pracy lub w innych celach. W programie EM wykorzystywana jest technologia geofencingu. Gdy osoba objęta monitoringiem przekroczy wyznaczoną granicę geograficzną (np. wejdzie do określonego obszaru lub go opuści), system może automatycznie wykonać zaprogramowane działania, np. wysyłanie powiadomień. Program pierwotnie stosowano głównie wobec sprawców przestępstw bez przemocy, ale to się zmieniło. Wśród objętych tym programem są też osoby oskarżone o morderstwo lub próbę morderstwa.
Wydział nadzoru kuratorskiego ds. dorosłych (Adult Probation Department) prowadzi własny program monitoringu elektronicznego od 14 lat, ale nie ma takich samych uprawnień jak Biuro Szeryfa. Nie może aresztować ani zatrzymać nikogo, kto złamie zasady programu – jedynie sędziowie mogą wydać nakaz aresztowania. Jeśli dojdzie na przykład do przecięcia bransoletki umieszczanej na kostce, czas reakcji może być dłuższy. Niemniej jednak sędzia Evans zapewnił, że jego zespół będzie współpracował z biurem prokurator stanowej powiatu Cook, aby przyspieszyć ten proces.
„Możemy współpracować z szeryfem i innymi funkcjonariuszami ścigania, aby podjąć natychmiastowe działania mające na celu zapobieżenie ucieczce tej osoby z jurysdykcji” – powiedział Evans.
Różnice w podejściu do monitorowania
Zamiana następuje w trakcie debaty na temat tego, jak monitoring elektroniczny może balansować bezpieczeństwo publiczne i prawa oskarżonych.
Sędzia Evans zauważył, że zasadnicza różnica między jego programem a programem szeryfa dotyczy zasad poruszania się oskarżonych objętych monitoringiem elektronicznym.
„Pozwalaliśmy im chodzić do sklepu spożywczego, do kościoła. Byliśmy znacznie bardziej ludzcy w naszym podejściu i będziemy kontynuować ten sposób działania” – zapewnił sędzia, podkreślając różnicę w podejściu do monitorowania elektronicznego w jego programie w porównaniu z bardziej restrykcyjnymi zasadami programu szeryfa.
Jednocześnie dodał, że ostateczna decyzja w sprawie warunków monitorowania należy do danego sędziego, który może zdecydować o ściślejszym monitorowaniu osoby, np. w formie 24-godzinnego nadzoru, lub zezwolić na bardziej elastyczny harmonogram. W tym kontekście Evans wyraził przekonanie, że elastyczność w podejściu, pozwalająca na pewną wolność, jest możliwa dzięki współpracy z odpowiednimi służbami, ale zawsze z zachowaniem odpowiednich środków ostrożności w trosce o bezpieczeństwo społeczne.
Joanna Trzos
j.trzos@zwiazkowy.com
